İlkokul Dördüncü Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) Ders Kitaplarında Yer Alan Kök Değerlerin İncelenmesi

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.63556/ankad.v9i2.243

Anahtar Kelimeler:

ilkokul- din kültürü ve ahlak bilgisi- ders kitapları- değer

Özet

Öz

Çalışmada, ilkokul 4. sınıfta okutulan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders kitaplarının kök değerler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, doküman incelemesi yönteminden yararlanılmıştır. Çalışmaya, ilkokul dördüncü sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) dersinde okutulan ders kitaplarının belirlenmesi ile başlanmıştır. Çalışmada, “Millî Eğitim Bakanlığı yayınları”, “Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulunun 28.05.2018 gün ve 78 sayılı kararı” ile ders kitabı olarak kabul edilmiş dördüncü sınıf DKAB ders kitabı ve “Anka Kuşu yayınları”, “Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 18.04.2019 tarih ve 8 sayılı kurul kararıyla” 2019-2020 öğretim yılından itibaren 5 (beş) yıl süreyle ders kitabı olarak kabul edilen dördüncü sınıf DKAB ders kitabı incelenmiştir. Araştırmacılar, DKAB ders kitaplarını dostluk, adalet, dürüstlük, sabır, yardımseverlik, öz denetim, saygı, sorumluluk, sevgi, vatanseverlik kök değerleri açısından inceleyerek betimsel analiz yöntemi ile analiz etmiştir. Analizler sonucunda; ilkokul dördüncü sınıf DKAB ders kitaplarının MEB ve Anka Kuşu yayınlarında tüm kök değerlere yer verildiği, her iki yayınevine ait kitaplarda yer verilen kök değer sayıları eşit olmasa da kitaplarda kök değerlere yeteri kadar yer verildiği tespit edilmiştir. İlkokul dördüncü sınıfta okutulan DKAB ders kitaplarında en çok “yardımseverlik” daha sonra “sevgi”, “saygı” ve “sorumluluk” kök değerlerine rastlanırken en az ise “sabır” kök değerine rastlanılmaktadır. Kök değerler alt değerler bağlamında incelendiğinde ise en fazla ‘yardımseverlik’ kök değerinin ‘şefkat, merhamet ve iyilik’ alt değerine rastlanılmıştır. Kök değerler açısından ders kitapları incelenen çalışmalar da değerlendirildiğinde; hem DKAB derslerinde okutulan ders kitaplarında hem de farklı eğitim düzeylerinde farklı derslerde (Matematik, Türkçe, Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler, Fizik) okutulan ders kitaplarında en çok ve en az yer verilen kök değerlerin farklılaştığı söylenebilir.

Yazar Biyografileri

Yunus Emre DENİZ, Yozgat Milli Eğitim Müdürlüğü

SINIF EĞİTİMİ

Ergün YURTBAKAN, uşak üniversitesi

SINIF

Referanslar

Ağca, C., & Meydan, H. (2022). Yedinci sınıf din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitabının kök değerlerin öğretimi açısından incelenmesi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 9(1), 94-116.

Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim ıı. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Altan, M. Z. (2011). Çoklu zekâ kuramı ve değerler eğitimi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 53-57.

Arıcı, İ., & Maden, K. (2018). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programında saygı değeri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 237-256.

Arpacı, M. (2013). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmeni adaylarının değer ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 13(2), 205-228.

Asri, S. (2011). Ortaöğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretiminde öğretim programı ders kitabı uyumu. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.

Coşkun, H., & Derse, G. E. (2021). Türkçe ders kitabındaki metinlerin değerler eğitimi açısından incelenmesi ve öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 19(41), 9-35. https://doi.org/10.34234/ded.738543

Çakan, Z., & Karateke, T. (2021). Ortaokulda okutulan din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitaplarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi - Journal of the Faculty of Theology 8(1), 393-415.

Çalışkur, A. (2010). Psikolojide değerler ve gençlik. İstanbul: Papatya Yayıncılık Eğitim.

Çiftçi, Ö., Melanlıoğlu, D., & Çeçen, M. A. (2007). Altıncı sınıf türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 206-219.

DeBono, E. (2007). 6 değer madalyası (Çev.: S. Y. Kölay). İstanbul: Remzi Kitabevi.

Değirmenci Toraman, K., & Memişoğlu, H. (2022). Sosyal bilgiler ders kitaplarındaki edebi ürün ve görsellerin değerler eğitimi açısından incelenmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 8(2), 198-217.

Eker, C., & Ünlü, S. (2020). Din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitabının kök değerleri içermesi bakımından incelenmesi. The Journal of International Education Science, 25, 71-88.

Erbaş, A. A., & Başkurt, İ. (2022). Hayat bilgisi dersindeki değerler eğitimine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(1), 159-185.

Gül, M. (2017). Türkçe ders kitabındaki metinlerin (5. sınıf) değerler eğitimi yaklaşımıyla incelenmesi. Erciyes Journal of Education, 1(1), 59-78.

Güneş, A. (2017). Din öğretimi materyalleri (3. baskı). İstanbul: DEM Yayınları.

Halstead, M., & Pike, M. (2006). Citizenship and moral education values in action. Oxon: Routledge.

Karaca, D., & Uzunkol, E. (2019). İlkokul matematik ders kitaplarının içerdiği değerler bakımından incelenmesi. International Journal of Field Education, 5(2), 55-71. https://doi.org/10.32570/ijofe.637981

Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.

Kaya, F., & Kartın, E. (2021). DKAB ders kitaplarında sözlü ve yazılı edebî türlerin kullanım durumu. Mavi Atlas, 9(2), 47-60

Kayan, M. F. (2020). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin mesleklerini etkili olarak yürütebilmelerinin önündeki engellere ilişkin görüşleri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(7), 118-127.

Kaymakcan, R. (2009). Öğretmenlerine göre din kültürü ve ahlak bilgisi dersleri, yeni eğilimler: Çoğulculuk ve yapılandırmacılık. İstanbul: Değerler Eğitim Merkezi.

Kaymakcan, R., & Meydan, H. (2011). Din kültürü ve ahlak bilgisi programları ve öğretmenlerine göre değerler eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(21), 29-55.

Kemiksiz, Ö. (2021). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki “erdemler” temasında yer alan metinlerde “Kök Değerler”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(3), 1602-1627. https://doi.org/10.33437/ksusbd.727783.

Kızıler, H., & Canikli, İ. (2016). Değerler eğitimi. Karabük: Denem Yayınları.

Meço, G., & Coştu, F. (2023). Fizik ders kitaplarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Asya Studies, 7(24), 97-108. https://doi.org/10.31455/asya.1251341.

Meydan, H. (2013). Din, ahlak ve değerler alanı seçmeli derslerinin öğrenci görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 40, 219-250.

Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.

Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2018). Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretim programı (ilkokul 4 ve ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Yayınları.

Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı [MEB TTKB], (2017). Müfredatta yenileme ve değişiklik çalışmalarımız üzerine. Ankara: Milli Eğitim Yayınları.

Mücahit, M. (2020). Dördüncü sınıf din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitabının hedef yaş düzeyine uygunluğu üzerine bir değerlendirme. Tasavvur / Tekirdağ İlahiyat Dergisi 6(1), 201-230.

Öğülmüş Doğan, E., & Altın, Z. Ş. (2018). Ortaokul din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitaplarının öğrenme-öğretme süreçlerine katkı düzeyi: Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı açısından inceleme. Değerler Eğitimi Dergisi, 16(36), 57-93.

Özkaya, F., & Duru, A. (2020). Ortaokul matematik ders kitaplarında değerler eğitimi kapsamındaki değerlerin yer alma durumlarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(3), 43-67.

Pilatin, Ü. (2018). Din kültürü ve ahlak bilgisi 8. sınıf ders kitabında yer alan değerlerin göstergebilimsel analizi. Batman Akademi Dergisi, 2(2), 54-71.

Şimşek, E. (20129. İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitapları “ahlak” öğrenme alanlarının incelenmesi. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 38, 189-214.

Tahiroğlu, M. & Çetin, T. (2019). Sos¬yal bilgiler dersinde değerler eğitimi ve diğer du¬yuşsal süreçlerde ölçme ve değerlendirme: Sorunlar ve çözüme yönelik etkinlik örnekleri. Değerler Eğitimi Dergisi,17 (38), 295-331. https://doi.org/10.34234/ ded.577347

Teker, D., & Ellez, A. M. (2022). Ortaöğretim matematik ders kitaplarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 13/(2), 1083-1098. https://doi.org/10.51460/baebd.1184216

Tosun, C. (2012). Din eğitimi bilimine giriş. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.

Uçak, H. E., & Doğan, R. (2020). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin kavram öğretimi sürecinde tercih ettikleri yöntemler. Dini Araştırmalar, 23(59), 321-347. https://doi.org/10.15745/da.791020.

Uçar, H. F., & Çetinkaya, S. (2021). İlkokul hayat bilgisi ders kitaplarında değerler eğitimi. Oltu Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 275-291.

Üreyen Çimen, Ö., & Özmantar, M. F. (2023). İlkokul matematik ders kitaplarının kök değerler açısından incelenmesi. Eğitim Bilim ve Araştırma Dergisi, 4(2), 337-371. https://doi.org/10.54637/ebad.1309397

Yazıcı, S. (2007). Değerler eğitimi. Çoluk Çocuk Dergisi, 66(11), 48-51.

Yel, S., & Aladağ, S. (2009). Sosyal bilgilerde değerlerin öğretimi, sosyal bilgiler öğretimi. Safran, M. (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi (s. 117-148) içinde. Ankara: Pegem Akademi.

Yılmaz, B., & Tortop, H. S. (2018). Değerler eğitimi ve üstün yetenekliler. Üstün Zekalılar Eğitimi ve Yaratıcılık Dergisi, 5(2), 10-27.

Yurtsever, T. (2018). Değerler sosyolojisi açısından din kültürü ve ahlak bilgisi ders müfredatının analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.

Zengin, E., & Gezer Şen, B. (2021). Din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde öğrencilerin sordukları sorular ve öğretmenlerin verdikleri cevaplar. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(40) 56-70.

İndir

Yayınlanmış

2025-05-28

Nasıl Atıf Yapılır

DENİZ, Y. E., & YURTBAKAN, E. (2025). İlkokul Dördüncü Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) Ders Kitaplarında Yer Alan Kök Değerlerin İncelenmesi . Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 9(2), 373–388. https://doi.org/10.63556/ankad.v9i2.243

Benzer Makaleler

1 2 3 4 5 6 > >> 

Bu makale için ayrıca gelişmiş bir benzerlik araması başlat yapabilirsiniz.