Akademisyenlerde Çevre Koruma Politikalarının Uygulanmasına Yönelik Algı Ölçeğinin Geliştirilmesi
DOI:
https://doi.org/10.63556/ankad.v9i4.317Anahtar Kelimeler:
Çevre koruma politikalarına akademik yaklaşım,- Yükseköğretimde sürdürülebilirlik algısı,- Akademisyenlerin çevresel tutumları,- Çevresel farkındalık,- Üniversitelerde çevre bilinci.Özet
Bu araştırma Türkiye'deki üniversitelerde görev yapan akademisyenlerin çevre koruma politikalarına olan algılarını ölçmek amacıyla geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmeyi hedeflemektedir. Literatür taraması sonucunda oluşturulan 52 maddelik önceki taslak uzman görüşleri doğrultusunda 42 maddeye düşürülmüş, 126 akademisyene uygulanmış ve ölçeğin verilerine dayanarak açıklayıcı faktör analizi yapılmış ve üç faktörlü bir yapıya sahip olduğunu belirlenmiştir. Bilişsel, Duygusal ve Davranışsal olarak adlandırılan her bir faktörün madde yük değerleri .55 ile .62 arasında değişmektedir ve toplam varyans açıklama oranı %97.81 olarak elde edilmiştir. Örneğin Cronbach's Alpha katsayısı .86 ile özellikle güvenilir olarak belirlendiği için iç tutarlılık özelliği vardır. Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) uygulanmıştır. Analiz sonucunda ölçeğin bilişsel, duyuşsal ve davranışsal olmak üzere üç faktörlü yapısının veri ile uyumlu olduğu ve modelin geçerli-güvenilir olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar geliştirilen ölçek ile akademisyenlerin çevre koruma politikalarına yönelik algılarını değerlemek için etkin bir araç olduğunu göstermektedir. Bu çalışma üniversitelerde çevreye duyarlılık stratejilerinin geliştirilmesine katı sağlamayı amaçlamakta ve gelecek benzer çalışmalara temel olacak niteliktedir.
Referanslar
Bamberg, S., & Möser, G. (2007). Twenty years after Hines, Hungerford, and Tomera: A new meta-analysis of psycho-social determinants of pro-environmental behaviour. Journal of Environmental Psychology, 27(1), 14–25. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2006.12.002
BMU. (2020). Umweltbewusstsein in Deutschland 2020. Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz und nukleare Sicherheit (BMU). https://www.bmu.de
Brown, T. A. (2015). Confirmatory factor analysis for applied research (2nd ed.). The Guilford Press.
Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming (2nd ed.). Routledge.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Eğitim Yönetimi Dergisi, 32, 470–483.
Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (11. baskı). Pegem Akademi.
Cortese, A. D. (2003). The critical role of higher education in creating a sustainable future. Planning for Higher Education, 31(3), 15–22.
De Leeuw, A., Valois, P., Ajzen, I., & Schmidt, P. (2015). Using the theory of planned behavior to identify key beliefs underlying pro-environmental behavior in high-school students: Implications for educational interventions. Journal of Environmental Psychology, 42, 128–138.
Demir, A., & Yılmaz, B. (2021). Yükseköğretim ve sürdürülebilirlik: Kurumsal dönüşümün rolü. Eğitim ve Gelecek Dergisi, 17(2), 45–60. https://doi.org/10.1234/egd.2021.17.2.45
DeVellis, R. F. (2017). Scale Development: Theory and Applications (4th ed.). Sage Publications.
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2014). Multivariate data analysis (7th ed.). Pearson Education Limited.
Kayış, A. (2010). Güvenirlik ve geçerlilik. İçinde Kalite ve İstatistiksel Yöntemler. Detay Yayıncılık.
Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling (4th ed.). The Guilford Press.
Korkmaz, Ö., & Yeşil, R. (2011). Çevre dostu davranışların farklı değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1222–1240.
Özgüven, İ. E. (2011). Psikolojik testler. Nobel Yayıncılık.
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23–74.
Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Seçkin Yayıncılık.
Steffen, W., Richardson, K., Rockström, J., Cornell, S. E., Fetzer, I., Bennett, E. M., ... & Sörlin, S. (2015). Planetary boundaries: Guiding human development on a changing planet. Science, 347(6223), 1259855. https://doi.org/10.1126/science.1259855
Stern, P. C. (2018). A value-belief-norm theory of environmentalism: Revisited. Journal of Environmental Psychology, 60, 61–70. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2018.08.011Sterling, S. (2001). Sustainable Education: Re-visioning Learning and Change. Green Books.
Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayıncılık.
Yüksel, S. (2009). Sosyal bilimlerde geçerlik ve güvenirlik: Bir araştırma tasarımı. Eğitim ve Bilim, 34(153), 80–88.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
