Gölge Bankacılığın Geleneksel Bankacılık Üzerindeki Etkisinin Ölçülmesi: Türkiye Örneği
DOI:
https://doi.org/10.63556/ankad.v9i3.282Anahtar Kelimeler:
Banka- granger- ARDL- gölge bnkacılık- finansÖzet
Bankacılık sektörü finansal sektörler arasında önemli bir aktör olma niteliğindedir. Bankacılık sektöründe gerçek veya tüzel kişilere paranın işlenmesi, yönetilmesi ve diğer hizmetlerin sunulması konusunda aracılık eden kurumlar olan bankalar bulunmaktadır. Bankacılık faaliyeti geleneksel ve gölge olarak iki türlü gerçekleştirilmektedir. Geleneksel bankacılıkta önceden belirlenmiş faiz oranı üzerinden mevduat, fon ve kredi sağlanmaktadır. Gölge bankacılık ise geleneksel bankacılık sektörü dışında meydana gelen kredi aracılık faaliyetlerinden oluşmaktadır. İlk olarak 2007 yılında tanımlanan gölge bankacılık, son yıllarda gerek dünyada gerekse Türkiye’de sürekli kullanılan bir kavram haline gelmiştir. Bu kavramın mahiyeti ve öneminin bilinmesi önem arz etmektedir. Bu nedenle bu çalışmada Türkiye’de geleneksel bankacılık ve gölge bankacılık arasındaki ilişki test edilmiştir. Bu ilişkinin test edilmesi amacıyla ARDL ve VECM Dayalı Granger Nedensellik Testi kullanılmıştır. Analiz için 2014-2023 yılları arasında seçilmiş 19 bankanın verileri toplanmıştır. Çalışma sonucunda özkaynak kârlılığı oranı (ROE) değişkeninden diğer değişkenlere yönelik bir ilişki saptanmamışken diğer değişkenlerden ROE değişkenine yönelik tek yönlü bir ilişki saptanmıştır. Ayrıca, garanti ve kefaletler, türev finansal araçlar ve emanet ve rehinli kıymetler değişkenlerinin hem kısa hem de uzun vadede ROE ile arasında ilişki saptanırken, taahhütler değişkeninden ROE değişkenine doğru nedensellik ilişkisinin olduğu ancak bu ilişkinin uzun ve kısa dönemde saptanamadığı tespit edilmiştir.
Referanslar
Adrian, T, & Shin, H.S. (2009). Money, Liquidity, and Monetary Policy. American Economic Review, 99(2), 600-605.
Avrupa Komisyonu (2012). Genişleme Stratejisi ve Başlıca Zorluklar 2012-2013. Komisyon Tarafından Avrupa Parlamentosu’na ve Konsey’e Sunulan Bildirim, Brüksel, 10 Ekim 2012 SWD (2012) 336.
Aypek, B. (2022). Gölge Bankacılığının Türk Bankacılık Sektörünün Performansı Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı.
Bernanke, B.S., Bertaut, C.C., DeMarco, L. & Kamin, S.B. (2011). International Capital Flows and the Return to Safe Assets in the United States, 2003-2007. FRB International Finance Discussion Paper No. 1014.
Colombo, M., Cumming, D. & Vismara, S. (2016). Governmental Venture Capital For Innovative Young Firms. The Journal of Technology Transfer, Springer, 41(1), 10-24.
Coval, J., Jurek, J. & Safford, E. (2009) The economics of structured finance. The Journal of Economic Perspectives, 23(1), 3-26.
Davies, C. (2009). Corporate sector balance sheets and crisis transmission. Economic& Labour Market Review, 3(7), 26-32.
De Bant, O. & Hartmann, P. (2000). Systemic Risk: A Survey. European Central Bank, Working Paper Series, No: 35.
Doruk, Ö.T. (2013). Genel Olarak Gölge Bankacılık ve Türkiye’de Gölge Bankacılık Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı.
Doruk, Ö.T. (2014). Gölge Bankacılık ve Türkiye. Türkiye Bankalar Birliği, İstanbul, Yayın No: 300.
Eğilmez, M. (2010). Küresel Finans Krizi, 6.Basım, sayfa 66, Remzi Kitabevi.
Fein, M. L. (2013). The Shadow Banking Charade. SSRN Electronic Journal, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2218812.
Financial Stability Board (FSB). (2015). Global Shadow Banking Monitoring Report 2015. (Küresel Gölge Bankacılık İzleme Raporu 2015). 12 November 2015. https://www.fsb.org/uploads/global-shadow-banking-monitoring-report-2015.pdf
Freixas, X., Laeven, L. & Peydrô J.L. (2015). Systemic Risk, Crises, and Macroprudential Regulation. Paperback, ISBN: 9780262549011, Pub date: August 22, 2023, Publisher: The MIT Press.
Gorton, G., & Metrick, A. (2010). Regulating the shadow banking system. Brookings Papers on Economic Activity, 2010(2), 261-297.
Gorton, G. & Metrick, A. (2012). Securitized Banking and The Run on Repo. Journal of Financial Economics, 104(3), 425-451.
Göçmen, G. (2015). Türkiye’de Bankacılık Sektörünün Bilanço Dışı Faaliyetlerindeki Gelişmeler. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 1-21.
Hsu, J. & Moroz, M. (2010). Shadow Banks and the Financial Crisis of 2007 – ¬2008. The Banking Crisis Handbook, 3, 39-56.
Kahraman, E. (2020). Gölge Bankacılık Uygulamalarının Türk Bankacılık Sistemi’nde Kârlılığa Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bankacılık Anabilim Dalı, Bankacılık ve Finans Yüksek Lisans Programı.
McCulley, P. (2007). Teton reflections. PIMCO Global Central Bank Focus, (August/September).
Meeks, R., Nelson, B. & Alessandri, P. (2014). Shadow banks and macroeconomic instability, Bank of England working papers 487, Bank of England. URL: https://ideas.repec.org/p/boe/boeewp/0487.html
Montagna, M. (2016). Systemic Risk in Modern Financial Systems, PhD thesis, Kiel University, Kiel.
Pozsar, Z., Adrian, T., Ashcraft, A., & Boesky, H. (2010). Shadow banking Staff Report: Federal Reserve Bank of New York.
Sashi S, Soyra G, Kasturi K & Advait M (2020). Shadow Banking In India: Nature, Trends, Concerns And Policy Interventions, 12, Review of Economic&Business Studies, Issue 2/2019, 29-4,
Selimler, H. & Kale, S. (2012). Türk Bankacılık Sektöründe Bilanço Dışı İşlemlerin Risk ve Kârlılık Açısından Değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(2), 173-204.
Shin, H.S. (2009). Reflections on Northern Rock: The Bank Run that Heralded the Global Financial Crisis. Journal of Economic Perspectives, 23(1), 101-119.
Sivramkrishna, S., Gune, S., Kandalam, K. & Moharir, A. (2020). Shadow Banking In India: Nature, Trends, Concerns And Policy Interventions. Review of Economic&Business Studies,12(2), 29-4.
Sunderam, Adi (2015). Money Creation and the Shadow Banking System. Review of Financial Studies, 28(4), 939–977.
Tucker, P. (2010). Remarks by Paul Tucker at the European Commission's Conference on Crisis Management. Speech given at the European Commission’s Conference on Crisis Management, Brussels, Belgium. 1-11.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
