Sakarya Nehri Havzası’nda Sıcaklık, Yağış ve Akarsu Rejiminde Meydana Gelen Değişikliklerin İncelenmesi(Examination of Changes in Temperature, Rainfall and Stream Regime in Sakarya River Basin)
Anahtar Kelimeler:
Sakarya Nehri- sıcaklık- yağış- akımÖzet
Bu çalışmada Türkiye’nin kuzeybatısında yer alan Sakarya Nehri Havzası’nda sıcaklık, yağış ve akım miktarlarında ve rejimlerinde yıllar içerisinde meydana gelen değişimler incelenmiştir. Bunun için mevcut seri setinin gözlem süresi (1965-2011) 3 döneme ayrılarak incelenmiş ve bu dönemlere ait sonuçlar birbirleri ile karşılaştırılmıştır. Havzada yer alan 5 akım gözlem istasyonuna ait aylık akım verileri ve meteoroloji istasyonlarına ait aylık sıcaklık ve yağış verileri kullanılarak grafikler ve tablolar oluşturulmuştur. Yapılan zamansal analizlere göre sıcaklıklarda artış eğilimi tespit edilmiştir. 3 dönemden sonuncusu olan 1995-2011 yılları arasının en sıcak dönem olduğu söylenebilir. Özellikle bu dönemde yaz ayları sıcaklık ortalamaları daha da yükselmiştir. Yağışta meteoroloji istasyonlarından 3 tanesi (Sivrihisar, Polatlı, Eskişehir Bölge) İç Anadolu Yağış Rejimi, 2 tanesi (Geyve, Bolu) Marmara Yağış Rejimi içerisinde yer almaktadır. Sivrihisar'ın yağış rejiminde 1995-2011 döneminde değişiklik vardır. Yağış özellikleri bu dönemde Akdeniz-İç Anadolu Geçiş Tipine benzemiştir. Bolu ise 1980-1994 döneminde Karasal Yağış Rejimi 1’e yakınlık göstermektedir. Diğer 3 meteoroloji istasyonunun yağış rejimlerinde herhangi bir değişiklik yoktur. Akım gözlem istasyonlarının akım miktarlarında genel olarak azalış gözlenmektedir. Ancak rejim değişikliğine rastlanmamıştır.
Referanslar
Atalay, A. & İkiel, C. (2007). Trend analysis of monthly and annual flow values of Sakarya River (Turkey). Geomed 2007 International Symposium on Geography, Environment and Culture in the Mediterranean Region, Antalya.
Bilgin, T. (1990). Orta Sakarya vadisinin jeomorfolojisi. Coğrafya Araştırmaları Dergisi (Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Coğrafya Bilim ve Uygulama Kolu Yayını) 2(2), 161-193.
Büyükyıldız, M. (2004). Sakarya Havzası yağışlarının trend analizi ve stokastik modellemesi.
(Yayınlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Erinç, S. (1957). Türkiye’de akarsu rejimlerine toplu bakış. Türk Coğrafya Dergisi, 17, 93-118. Erlat, E. (2010). İklim sistemi ve iklim değişmeleri. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
Güngördü, E. (2003). Türkiye’nin Coğrafyası. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Hansen, J. E. (2012). NASA Finds 2011 Ninth Warmest Year on Record. Data source: NASA Goddard Institute for Space Studies. Image credit: NASA Earth Observatory ( http://www.giss.nasa.gov/research/news/20120119/)
Hoşgören, Y. (2013). Hidrografya’nın ana çizgileri I. İstanbul: Çantay Kitabevi.
İkiel, C. (1998). Türkiye fiziki coğrafyasına genel bir bakış. Yeni Türkiye Dergisi, 4, 104-115. İkiel, C. & Atalay, A. (2007). Sustainable use of water resources and insensitivity of the human. 31st IMISE Conference, Italy.
NASA, (2012). NASA Finds 2011 Ninth-Warmest Year on Record. http://www.nasa.gov/topics/earth/features/2011temps.html
Solomon, S., D. Qin, M. Manning, Z. Chen, M. Marquis, K.B. Averyt, M. Tignor & H.L. Miller (eds.), (2007). Technical summary. In: climate change: the physical science basis. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA, 2007.
Şen, Ö. L., Bozkurt, D., Göktürk, O. M., Dündar, B. & Altürk, B. (2013). Türkiye’de iklim değişikliği ve olası etkileri. http://ipc.sabanciuniv.edu/en-old/wp- content/uploads/2012/10/Bildiri_Omer_L_Sen_vd_2013.pdf.
Temuçin, E. (1990). Aylık değişme oranlarına göre Türkiye’de yağış rejimi tipleri. Ege Coğrafya Dergisi, 5(1), 160-183.
Tuncer, K., Nazik, L., Poyraz, M & Ferudun, D. (2010). Aşağı ve Orta Sakarya Havzası’nın (Eskişehir, Bilecik, Sakarya) doğal mağaraları ve bu mağaraların ekosistemlerinin bozulmasına yönelik tehditler. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu.
Turoğlu, H. (2014a). İklim değişikliği bağlamında İstanbul’un su yönetimi problemleri
TÜCAUM VIII. Coğrafya Sempozyumu, Ankara.
Turoğlu, H. (2014b). İklim değişikliği ve Bartın Çayı havza yönetimi muhtemel sorunları. Coğrafi Bilimler Dergisi, 12/(1), 1-22.
Türkeş, M. (1994). Artan sera etkisinin Türkiye üzerindeki etkileri. TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi 321.
Türkeş, M., Sümer, U. M. & Kılıç, G. (1996). El Lino Güneyli Salınım: Küresel bir okyanus/ atmosfer olayı, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
Türkeş, M., Sümer, U. M. & Kılıç, G. (2000). Küresel iklim değişikliği ve olası etkileri. Çevre Bakanlığı, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Seminer Notları, 7-24.
Türkeş, M. & Erlat, E. (2003). Precipitation changes and variability in Turkey linked to the North Atlantic Oscillation during the period 1930-2000. International Journal of Climatology 23, 1771-1796.
Türkeş M. (2008), Küresel iklim değişikliği nedir? Temel kavramlar, nedenleri, gözlenen ve öngörülen değişiklikler, İklim Değişikliği ve Çevre, 1, 26-37.
Türkeş, M., Şen, Ö.L., Kurnaz, L., Madra, Ö. & Şahin, Ü. (2013). İklim değişikliğinde son gelişmeler: IPCC 2013 raporu. http://ipc.sabanciuniv.edu/publication/iklim- degisikliginde-son-gelismeler-ipcc-2013-raporu/.
Ustaoğlu, B. & İkiel, C. (2007). Geyve’nin iklimi ve iklim koşullarının tarımsal faaliyetlere etkisi. Akademik İncelemeler Dergisi 2/(2), 208-229.
Yazıcı, H. (1998). Orta Sakarya Vadisi’nin coğrafi etüdü “Yenice-Alpagut arası”. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Yılmaz, M.M. (2008). Orta Sakarya Yöresi’nin iklim özellikleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
WMO. 1999. WMO Statement on the Status of the Global Climate in 1998, WMO-No. 896, World Meteorological Organization, Geneva.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi (ANKAD)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
