Seyyahların Gözünden Türklerde Sadelik
DOI:
https://doi.org/10.63556/ankad.v9i2.224Anahtar Kelimeler:
Türk- kültür- sadelik- seyyah- göçerevli TürklerÖzet
Öz
Dünyanın kadim uluslarından olan Türkler, tarih sahnesine çıktığı günden beri adından sıklıkla söz ettirmiştir. Hunlar, Göktürkler, Selçuklular, Osmanlılar gibi çok güçlü devletler kuran Türkleri, özellikle ağırlığını Batılıların oluşturduğu birçok seyyah ziyaret etmiştir. Bunun yanında dönemin bazı tarihçileri, coğrafyacıları, kronikçileri ve diğer yazarları arkalarında Türklerle ilgili oldukça önemli bilgiler veren eserler bırakmışlardır. Bu eserler, Türk tarihi ve kültürü açısından fevkalade öneme sahiptir. Çünkü bunlar; yazarların doğrudan gözlemlerine, izlenimlerine, güvenli kişilerden duyduklarına dayandıkları için birinci el kaynak hüviyetindedir. Bu kaynaklarda Türk kültürünün önemli bir unsuru olan ele aldığımız konu yani sadelik de yer almaktadır. İncelenen bu yapıtların çoğunda; padişahtan askerine, kadından erkeğine kadar Türklerin her kesiminden insanların genel olarak sadeliğe önem verdiği, bunu hayatlarının bir parçası haline getirdiği görülmektedir. Ayrıca Türkoloji bilimiyle uğraşan günümüz bilim insanları da eserlerinde yer yer buna değinmişlerdir. Bu çalışma, ağırlıklı olarak seyyahlara dayanmakla birlikte konunun aydınlatılması ve somutlaştırılması adına Türklerle ilgili bilgi veren dönemin bazı tarihçilerine, kronikçilerine ve günümüz Türkologların görüşlerine yer verilmiştir. Yapılan bu çalışma, Türklerin geçmişten günümüze değin genel olarak sade bir yaşamı tercih ettiğini ortaya koymuştur. Bu husus ise kanaatkâr, sabırlı, kaderci olmaları gibi diğer birçok özelliklerle birlikte zor durumlarla başa çıkmada Türklere kolaylıklar sağlamıştır.
Referanslar
Abû’l-Farac (1950). Ab’u’l-Farac tarihi C. II (Çev. Ö. R. Doğrul). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Akgül, Ş. & Aksoy, A. (2023). Alternatif Bir Yaşam Tarzı Olarak Gönüllü Sadelik. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 7(3), 310-328.
Aksulu, N. M. (1998). Mohaç Esiri Bartholomaeus Georgievic (1505-1566) ve Türklerle İlgili Yazıları. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Alderson, A. D. (1998). Osmanlı hanedanının yapısı (Çev. Ş. Severcan). İstanbul: İz Yayıncılık.
Atılgan, H. (2007). İşte o pehlivan İsmet Atlı’dır I. Cilt. Ankara: HAS-SOY Matbaacılık.
Aydın, H. (2023). Theophanes Confessor’ün kroniğinde Türkler: 284-813 Avrupa Hunları, Ak Hunlar, Sabirler, Avarlar, Bulgarlar, Hazarlar. İstanbul: Kronik Kitap.
Bacon, E. E. (t.y.). Esir Orta Asya (Çev. T. Say). Tercüman 1001 Temel Eser.
Barth, H. (2017). Heinrich Barth seyahatnemesi Trabzon’dan Üskidar’a yolculuk 1858 (Çev. T. Noyan). İstanbul: Kitap Yayınevi.
Barthold, V. V. (2017). Orta Asya Türk tarihi. İstanbul: Divan Kitap.
Baybars el-Mansûrî (2016). Et-Tuhfetu’l-Mulûkiyye fi’d-Devleti’t-Turkiyye Türk Devleti konusunda sultanlara armağan (1252-1312) (Çev. H. Polat). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Belgiojoso, C. T. (2023). Küçük Asya ve Suriye seyahatnamesi (Çev. M. Awad). İstanbul: Selenge Yayınları.
Belon, P. (2022). Pierre Belon seyahatnamesi İstanbul ve Anadolu gözlemleri (1546-1549) Antakya, Adana, Konya, Afyon, Kütahya, Bursa (Çev. H. Yalın). İstanbul: Kitap Yayınevi.
Bobovius, A. (Ali Ufki Bey). (2004). Albertus Bobovius ya da Santuri Ali Ufki Bey’in anıları Topkapı Sarayı’nda yaşam (Çev. A. Berktay). İstanbul: Kitap Yayınevi.
Bonvalot, G. (2015). Orta Asya’ya seyahat-Moskova’dan Türkistan’a- (Fransızcadan çev. M. R. Uzmen). İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
Burnaby, F. (2021). Hive’ye yolculuk Orta Asya’da seyahatler ve maceralar (Çev. D. Arda Şen). İstanbul: Selenge Yayınları.
Câhız (2017). Türklerin faziletleri (Çev. R. Şeşen). İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
Ceyhun, D. (2017). Ah şu biz kara bıyıklı Türkler. İstanbul: Asi Kitap.
Chaliand, G. (2001). Göçebe imparatorluklar Moğolistan’dan Tuna’ya MÖ V. yy-XVI. yy (Çev. E. Sunar). İstanbul: Doğan Kitapçılık.
Chardin, J. (2022). Chardin seyahatnamesi İstanbul, Osmanlı toprakları, Gürcistan, Ermenistan, İran 1671-1673 (Ed. S. Yerasimos, Çev. A. Meral). İstanbul: Kitap Yayınevi.
Chesneau, J. (2022). D'Aramon seyahatnamesi (Çev: I. Everdi), İstanbul: Dergâh Yayınları.
Çobanoğlu, Ö. (2002). Halkbilimi kuramları ve araştırma yöntemleri tarihine giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
D’ohsson, A. C. M. (2023). Cengiz Han’dan Timur’a Moğol tarihi (Çev. M. R. Balaban, Osmanlı aslından günümüz Türkçesine çeviren ve sadeleştiren: M. Uğraş). Ankara: Dorlion Yayınları.
Dalle, I. (2013). Türkler arasında bir Avrupalı Auger Ghiselin de Busbecq (1521-1591) (Fransızcadan çev. R. Uzmen). İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
Dernschwam, H. (1987). İstanbul ve Anadolu'ya seyahat günlüğü (Çev. Y. Önen). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Di Cosmo, N. (2022). Antik ve düşmanları: doğu Asya tarihinde göçebe gücün yükselişi (Çev. G. Yavuzcan). İstanbul: Kronik Yayıncılık.
Eliot, S. C. (t.y.). Avrupa’daki Türkiye C. 1 (Çev. A. Sınar ve Ş. S. Türet). Tercüman 1001 Temel Eser.
Fontmagne, B. D. d. (2022). Kırım Harbi sonrasında İstanbul günleri (1855-1858) II. İmparatorluk Dönemi’nde İstanbul’daki Fransız sefaretini ziyaret (Çev. İ. Yerguz). İstanbul: Selenge Yayınları.
Frelly, J. (2011). Osmanlı Sarayı bir hanedanlığın öyküsü (Çev. Ayşegül Çetin). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Gahan, I. A. M. (2020). Hive seyahatnamesi ve tarihi musavver (Çev. Kolağası Ahmed, Hz. İ. Aka ve M. Ersan). Ankara: Altınordu Yayınları.
Garnett, L. M. J. (2017). Osmanlı toplumunda dervişler ve abdallar (Çev. H. Öz). İstanbul: Dergâh Yayınları.
Garnett, L. M. J. (2021). Türk kent ve taşrasında yaşam (Çev. O. Çetin). Eskişehir: Dorlion Yayınları.
Gibbons, H. A. (2017). Osmanlı İmparatorluğunun kuruluşu (Çev. R. H. Özden). Ankara: Altınordu Yayınları.
Goltz, C. F. von der (2023). Goltz Paşa’nın Anadolu anıları (Tercüme ve notlandırma: G. Mutlu, İ. Mutlu). İstanbul: ARK Kitapları.
Gökçe, M. (2021). 10. yüzyıla kadar Türkistan’ı ziyaret eden seyyahların izlenimlerinde Türkler. M. Gökçe (Ed.) Seyyahların İzinde Türkistan Ankara: Pegem Akademi, s. 27-55.
Grousset, R. (2017). Bozkır imparatorluğu Attila, Cengiz Han, Timur (Çev. R. Uzmen). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Güngör, K. (1941). Cenubî Anadolu Yörüklerinin etno-antropolojik tetkiki. Ankara: İdeal Basımevi.
György, M. (2009). Türkler: Türklerin gelenekleri, görenekleri ve hinlikleri üzerine bir inceleme (Çev. L. Aslan Özcan). İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
Hamsun, K. & Andersen, H. C. (2023). İstanbul’da iki İskandinav seyyah (Çev. B. Gürsaler Syvertsen). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Hierosolimitano, D. (2023). Bir Yahudi doktorun harem, saray ve İstanbul hatıraları (Çev. E. Selçuk Demir). İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
Horváth, B. (2010). Anadolu 1913 (Çev. T. Demirkan). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
İbn Battûta (2017). İbn Battûta seyahatnâmesi (Çev. A. S. Aykut). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Johansen, U. (2005). 50 yıl önce Türkiye’de Yörüklerin yayla hayatı (Çev. M. Poyraz). Ankara: T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Joinville, J. D. (2020). Bir Haçlının hatıraları (Çev. C. Kanat). İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
Kantemir, D. (1999). Osmanlı İmparatorluğu’nun yükseliş ve çöküş tarihi C.1 (Çev. Ö. Çobanoğlu). İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
Kiyânî, M. (2024). Kara çadırlar Kaşkay ulusu insanlarının yaşamının incelenmesi (Çev. A. Korkmaz ve F. Bostancı). İstanbul: Selenge Yayınları.
Klyaştornıy, S. G. (2018). Kadim Avrasya’nın bozkır imparatorlukları (Çev. S. Acar, A. Temizkan, M. Duranlı, A. Havuşi, E. Aktaş). İstanbul: Tek-esin Vakfı Yayını.
Lubenau, R. (2016). Reinhold Lubenau seyahatnamesi Osmanlı ülkesinde, 1587-1589 1. Cilt(Çev. T. Noyan). İstanbul: Kitap Yayınevi.
Mehmet Emin Efendi (1986). İstanbul’dan Orta Asya’ya seyahat (Haz. R. Akdemir). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Mihailoviç, K. (2024). Bir yeniçerinin hatıratı (Çev. N. F. Kıcıroğlu ve V. A. Ekin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Moltke, H. V. (2017). Moltke’nin Türkiye mektupları (Çev. H. Örs). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Nicolay, N. d. (2014). Muhteşem Süleyman’ın imparatorluğunda (Çev. Ş. Tekeli ve M. Tokyay). İstanbul: Kitap Yayınevi.
Nicolle, D. (2011). Attila ve göçer kavimler (Çev. L. Cinemre). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Otkan, P. (2018). Tarihçinin Kayıtları’na (Shi Ji) göre Hunlar. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Ögel, B. (1991). Türk kültür tarihine giriş 4. Ankara: Kültür Bakanlığı.
Özdemir, A. Z. (1985). Avşarlar ve Dadaloğlu. Ankara: Dayanışma Yayınları.
Pedro (1995). Pedro’nun zorunlu İstanbul seyahati: 16. yüzyılda Türkler’e esir düşen bir İspanyol’un anıları (çev. F. Carım). İstanbul: Güncel Yayıncılık.
Raczynski, E. (2019). 1814’de Dersaadet ve Çanakkale’ye seyahat (Çev. K. Turan). İstanbul: Köprü Kitapları.
Rásonyi, L. (1988). Tarihte Türklük. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü
Ricaut, P. (2012). Osmanlı İmparatorluğu’nun hâlihazırının tarihi (XVII. yüzyıl) (Çev. H. İnalcık-N. Özyıldırım). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Ricoldus de Monte Cricus (2022). Doğu seyahatnamesi bir Dominikan keşişin Anadolu ve Ortadoğu yolculuğu (Çev. A. D. Altunbaş). İstanbul: Kronik Kitap.
Roux, J.-P. (2014). Orta Asya: tarih ve uygarlık (Çev. L. Arslan Özcan). İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
Schweınıtz, H.-H. G. v. (2024). At sırtında Küçük Asya bir Alman subayının Anadolu notları 1905 (Çev. Ş. Ş. Ataç). İstanbul: Ketebe Yayınları.
Schweigger, S. (2004). Sultanlar kentine yolculuk 1578-1581 (Çev. S. T. Noyan). İstanbul: Kitap Yayınevi.
Sestini, D. (2023). İstanbul 1778 (Çev. M. Pekdoğdu). İstanbul: Kitabevi Yayınevi.
Simon de Saint Quentin (2006). Bir Keşiş’in anılarında Tatarlar ve Anadolu 1245-1248 (Çev. E. Özbayoğlu). Antalya: Daktav Yayınları.
Soranzo, J. F. (2021). Jacopo F. Soranzo’nun 1575’te Venedik’ten İstanbul’a seyahati Sultan III. Murad’a takdim edilen günlük (Çev. A. Güzel). Ankara: İtalya Dostluk Derneği.
Spandunis, T. (2015). Osmanlı sultanları (Haz. ve Edt. D. M. Nicol, Çev. N. Balta). İstanbul: Kitap Yayınevi.
Spuler, B. (1987). İran Moğolları siyaset, idare ve kültür İlhanlılar Devri, 1220-1350 (Çev. C. Köprülü). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Terzi, M. A. (2010). Gâvurdağı’nın bulanık tarihindeki sır perdesi. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınları.
Tomilov, N. A. (2013). Batı Sibirya Türkleri (Çev. D. A. Batur). İstanbul: Selenge Yayınları.
Tournefort, J. d. (2013). Tournefort seyahatnamesi II. Cilt (Ed. S. Yerasimos, çev. A. Berktay). İstanbul: Kitap Yayınevi.
Ubicini, M. A. (t.y.) Türkiye 1850 maliye-ordu-millet C. II (Çev. C. Karaağaçlı).Tercüman1001 Temel Eser.
Vambery, A. (1993). Bir sahte dervişin Orta Asya gezisi (Haz. N. A. Özalp). İstanbul: Ses Yayınları.
Werner, C. A. (2019). Padişahın huzurunda elçilik günlüğü, 1616-1618. (T. Noyan, Çev.). Kitap Yayınevi.
Wratislaw, B. W. (2024). Baron Wratislaw’ın anıları Osmanlı İmparatorluğu 16. yy (Çev. E. Bulanalp). İstanbul: ARK Kitapları.
Yalman, A. R. (1993). Cenupta Türkmen oymakları I (Haz. S. Emir). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Yate, C. E. (2022). Horasan ve Sistan (Çev. ve notlandıran: R. Şahsi). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Yazgan, İ. (2013). 19. yüzyılda Alman şarkiyatçıların Bektaşîlik serüveni Bektaşîler Tahtacılar Kızılbaşlar Dr. George Jakop-Dr. Felix Von Luschan-Dr. Edmund Naumann. Ankara: La Kitap Yayınları.
Yıldırım, A. (2014). “Sade Hayat ve Din”. International Journal of Science Culture and Sport, SI(1), s. 328-329.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi (ANKAD)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
