Ortaokul Öğrencilerinin İklim Değişikliği Kavramına Yönelik Metaforik Algıları (Metaphorical Perceptions of Secondary School Students on the Concept of Climate Change)
Anahtar Kelimeler:
Metafor- ortaokul- iklim değişikliği- küresel ısınmaÖzet
Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin iklim değişikliği kavramına yönelik algılarını metaforlar aracılığıyla ortaya çıkarmaktır. Bu amaçla öğrencilerin iklim değişikliği kavramına ilişkin geliştirdikleri metaforlar ve çizimleri (resim, karikatür vs.) incelenmiştir. Katılımcılardan ''iklim değişikliği.......................................................................................................................................................... benzer;
çünkü……'' cümlelerini tamamlamaları ve iklim değişikliği kavramıyla ilgili bir çizim yapmaları istenmiştir. Nitel araştırma deseninde gerçekleştirilen araştırmanın çalışma grubunu 2021- 2022 eğitim öğretim yılında Malatya ve Şanlıurfa illerinde öğrenim gören 213 ortaokul öğrencisi oluşturmuştur. Bu öğrencilerden 94'ü Malatya, 119'u Şanlıurfa ilinden olup; 52'si 5. sınıf, 60'ı 6.sınıf, 51'i 7. sınıf ve 50'si 8. sınıftır. Katılımcılardan elde edilen verilerin çözümlenmesinde ve yorumlanmasında içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ortaokul öğrencilerinin iklim değişikliği kavramını hangi metaforlarla ifade ettikleri belirlenmiştir. İklim değişikliği kavramıyla ilgili metafor ifadeleri esas alınarak ortaya koydukları bakış açılarına ve benzerliklerine göre kategorize edilmiştir ve 6 farklı kavramsal kategori belirlenmiştir. Bu kavramsal kategoriler: "doğal afet olarak iklim değişikliği", "sonuç olarak iklim değişikliği", "korku olarak iklim değişikliği", "his/duygu olarak iklim değişikliği", "somut olarak iklim değişikliği" ve "önlem olarak iklim değişikliği" olarak belirlenmiştir. Araştırma sonucunda ortaokul öğrencilerin iklim değişikliği kavramına yönelik algılarının genel olarak bilimsel bilgilerle benzerlik gösterdiği görülmüştür. Ancak üretilen kelimelere bakıldığında genel olarak iklim değişikliğinin sonuçlarının ön plana çıkarıldığı görülmektedir. Ayrıca araştırma sonuçlarına dayalı olarak öneriler sunulmuştur.
Referanslar
Atik, A.D. & Doğan, Y. (2019). Lise öğrencilerinin küresel iklim değişikliği hakkındaki görüşleri. Academy Journal of Educational Sciences, 3(1), 84-100.
Aydın, F. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin coğrafya kavramına ilişkin sahip oldukları
metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimler Dergisi, 10(3), 1313- 1322.
Aydın, F. (2011). Üniversite öğrencilerinin "çevre" kavramına ilişkin metaforik algıları. Doğu Coğrafya Dergisi, 26, 25- 44.
Barak, B. & Gönençgil, B. (2020). Dünyada ve Türkiye’de ortaokul öğretim programlarının iklim değişikliği eğitimi yaklaşımına göre karşılaştırılması. Coğrafya Dergisi, (40), 187- 201.
Beşkardeş, S. (2007). Üstün zekâlı ve özel yetenekli öğrencilerin yabancı dil (İngilizce) metafor sisteminin uygulanması. (Yüksek lisans tezi) https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Bozkurt, Y. (2012). Çevre sorunları ve politikaları (genişletilmiş 2. baskı). Bursa: Ekin basım yayın dağıtım.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Coşkun, M. (2010). Lise öğrencilerinin "iklim" kavramıyla ilgili metaforları (zihinsel imgeleri). Turkish Studies, 5(3), 919- 940.
Çetin, T. & Yel, Ü. (2022). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla ortaokul öğrencilerinin iklim değişikliği kavramına yönelik zihinsel yapılarının incelenmesi. International Journal of New Approaches in Social Studies, 6(2), 244-255. https://doi.org/110.38015/sbyy.1194938
Çimen, M. & Öztürk, S. (2010). Küresel ısınma, iklim değişikliğinin solunum sistemi üzerine etkisi ve büyükşehir bronşiti. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, 24(2), 141- 146.
Dere, İ. & Aktaşlı, İ. (2022). Ortaokul öğrencilerinin iklimle ilgili kavramlara ilişkin bilişsel yapıları. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi (AKEF) Dergisi, 4(2), 182-198.
Doğan, S. & Tüzer, M. (2011). Küresel iklim değişikliği ve potansiyel etkileri. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12(1), 21- 34.
Eryılmaz, Ö. (2021). Ortaokul sosyal bilgiler ders kitaplarında küresel iklim değişikliği konusunun yer alma durumu. Anadolu University Journal of Education Faculty, 5(4), 385- 401.
Galip, A. (2006). Küresel ısınma nedenleri sonuçları, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 46(2), 29- 43.
Geçit, Y. & Gençer, G. (2011). Sınıf öğretmenliği 1. Sınıf öğrencilerinin coğrafya algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi (Rize Üniversitesi örneği), Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 1- 19.
Karakuş, U. (2012). A validity and reliability study of a global warming attiude scale, Energy Education Science and Technology Part B: Social and Educational Studies,1, 40- 45.
Keskin, A. & Kanat, Z. (2018). Dünyada iklim değişikliği üzerine yapılan çalışmalar ve Türkiye'de mevcut durum. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49(1), 67- 78.
Kılcan, B. (2021). Eğitim bilimlerinde metaforların veri toplama aracı olarak kullanılması, örnek bir uygulama. İçinde B. Kılcan Ed. Metafor ve Eğitimde Metaforik Çalışmalar İçin Bir Uygulama Rehberi (4. Baskı), ss. 89-108.
Kılıçoğlu, G. (2011). Sosyal bilgiler derslerinde kavramsal değişim metinlerinin kavram yanılgılarını giderme üzerine etkisi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Gazi Üniversitesi, Ankara.
Koçoğlu, E. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sosyal bilgiler kavramına ilişkin imgesel algılar. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD),(15)3, 107- 126.
Koçoğlu, E., Aküzüm, C. & Ekici, Ö. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin “yaygın eğitim” kavramına ilişkin sahip oldukları mental imgeler. Turkishe Studies, (9)2, 975- 991.
Öncül, H. (2010). Kırsal bölge ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin küresel ısınma ve iklim değişiklikleriyle ilgili algıları, (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
Özcan, H. & Demirel, R. (2019). Ortaokul öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik bilişsel yapılarının çizimleri aracılığıyla incelenmesi. Başkent University Journal of Education, 6(1), 68- 83.
Öztürk, K. (2002). Küresel iklim değişikliği ve Türkiye’ye olası etkileri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 47- 65.
Öztürk, T. (2016). İlim değişikliği konusunda bir sözlü tarih çalışması. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, (6), 19-33.
Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, 131-155.
Sarıbaş, D. & Saka, M. (2018). Öğretmen adaylarının iklim değişikliği ile ilgili model-kanıt ilişkisine yönelik kavrama ve değerlendirme düzeylerinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(4), 655- 670.
Senemoğlu, N. (2020). Gelişim öğrenme ve öğretim kuramından uygulamaya. Ankara: Anı Yayıncılık.
Tok, G., Cebesoy, Ü.B. & Bilican, K. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının iklim değişikliği farkındalıklarının incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 23- 36.
Tokar, B. (2014). İklim adaletine doğru, (S. Ata, Çev.) İstanbul: Öteki Yayınevi.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi (ANKAD)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
