Kayyum Nasırî’nin Tatar Dili Hakkındaki Görüşleri
DOI:
https://doi.org/10.15659/jancr.v8i1.163Anahtar Kelimeler:
Kayyum Nasırî- Tatar- Tatar Türkçesi- Yazı DiliÖzet
Kayyum Nasırî, Tatar yenileşme döneminin önde gelen aydınlarındandır. Yaptığı çalışmalar, faaliyetleri ve fikirleri ile Tatar halkını eğitmeye ve bilinçlendirmeye çalışmıştır. Pek çok alanda eserler vermiştir. Tatar konuşma dilinin, yazı ve edebiyat dili olması için uğraşmış bu sebeple Kazan lehçesi ile çeviriler yapmış, gramer kitapları ve sözlükler yazmıştır. Yaşadığı dönemde Tatarların yazı ve edebiyat dili Doğu ve Kuzey Türklerinin kullandığı Çağatayca bir başka deyimle Orta Asya Edebî Türk Dili veya Nevayî’nin deyimiyle Türkî Til’ dir. Nasırî, Tatar konuşma dilinin yazı dili olabileceğini Tatar konuşma diliyle yazdığı eserleri vasıtasıyla göstermeye çalışmıştır. Bu çalışmada, Nasırî’nin hayatı ve eserlerine yer verilmiş, ayrıca eserlerinden hareketle Tatar dili ile ilgili görüşleri sıralanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Kayyum Nasırî, Tatar, Tatar Türkçesi, Yazı Dili
Referanslar
Çagatay, S. (1952). Abdülkayyum Nasırî. Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, X, 3-4 Eylül-Aralık, 147-160.
Demirci, M. (2020). Abdurrahman Sadi’nin Tatar edebiyatı tarihi adlı eserinde Kayyum Nasırî. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 129-167.
Gökçe, H. (haz.). (2021). Kayyum Nasırî (Kazan Tatar Türkçesinin Tarihi Gramer Kitabı). Ankara: Gece Kitaplığı.
İbrahimof, A. (1922). Kayyum Nasırîlerin tarihi urunları. Kayyum Nasırî Mecmuası, V-Kazan: Gosudar Tipografiya,
Kurat, A. N. (1966). Kazan Türklerinin medeni uyanış devri. Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, XXIV (3-4), Ankara.
Lemercier Quelquejay, C. (1984). Abdulkayyum El-Nasırî, 19. Yüzyılda Bir Tatar Islahatçı. (Çev. Deniz Bozer). ODTÜ Asya-Afrika Çalışmaları Grubu yayını 13. Ankara.
Nasırî, K. (1892). Kavâid-i Kitabet. Kazan.
Nasırî, K. (1884). Fevâkihü’l-Cülesâ. Kazan.
Nasırî, K. (1895). Lehçe-i Tatarî. (Çev. B. Taymas). Cild-i Evvel (1. Cilt), Kazan.
Öner, M. & Kaya M. Y. & Özşahin, M. (2010). Lehçe-i Tatarî’nin söz varlığı üzerine bir deneme. УченыезапискиТаврического национальногоуниверситета им. В. И. Вернадского Серия «Филология. Социальные коммуникации. 23 (62). 3, 9-19.
Özkan, F. (2006). Fatih Kerimî’nin Türk kadınına bakışı. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(20), 101-108.
Rahim, A. (1922). Kayyum Nasırî’nin tercüme-i hali. Kayyum Nasırî Mecmuası. Kazan: Gosudar Tipografiya.
Rorlı̇ch, A. A. (2000). Volga Tatarları (Çev. Mehmet Süreyya Er). İstanbul: İletişim Yayınları.
Temı̇r, A. (1991). Wilhelm Radloff devri. Ankara: TDK Yayınları.
Temı̇r, A. (1998). Kuzey Türkleri Edebiyatı (Tatar-Başkurt). Türk Dünyası El Kitabı 4. Cilt Edebiyat (Türkiye Dışı Türk Edebiyatları), 240-243. Ankara: TKAE Yayınları.
Türkoğlu, İ. & Maraş, İ. (2002). Kayyûm Nâsırî. TDV İslam Ansiklopedisi, 25, 109-110.
Togan, M. F. (2018). Kayyum Nasırî. Türk Amacı, I. 1942, 165-170. Türk Dil Kurumu.
Velidi, C. (1922). Kayyum Nasırî’de Tatar tili. Kayyum Nasırî Mecmuası. Kazan: Gosudar Tipografiya.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi (ANKAD)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
