Kültürel Miras Unsuru Olarak Tahta Çivili Ayakkabı Sanatı (Arapgir-Malatya)
DOI:
https://doi.org/10.63556/ankad.v9i4.310Anahtar Kelimeler:
kültür- kültürel miras- sürdürülebilirlik- tahta çivili ayakkabı- ArapgirÖzet
Kültür, bir toplumun maddi ve manevi değerlerinin toplamıdır. Toplumların kültürel miraslarını koruyarak gelecek nesillere aktarabilmesi için önce sahip olduğu kültürel değerlerinin farkında olması gerekir. Kültürel mirasın korunması ve sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi, bu değerleri yaşatan kişilerin tespit edilerek onlarla görüşülmesi ve aktardıkları bilgilerin kayıt altına alınmasıyla mümkün olmaktadır. Türkiye çok zengin bir kültürel mirasa sahip olup bu kültürel miras unsurlarından birini de geleneksel ayakkabıcılık oluşturmaktadır. Geçmişte yaygın bir şekilde yapılan ve kullanılan el yapımı ayakkabılar, teknik ve teknolojik ilerlemelerle yerini fabrika üretimi ayakkabılara bırakmıştır. Günümüzde Arapgir ilçesinde geleneksel tahta çivili ayakkabı imalatı tespit edildiği kadarıyla tek usta tarafından sürdürülmektedir. Bu çalışmada kültürel miras unsuru niteliği taşıyan tahta çivili ayakkabı ele alınarak mevcut durumu, yapısal özellikleri ve üretim süreçleri incelenmiştir. Kültürel bir miras unsuru olarak korunması ve gelecek nesillere aktarılarak sürdürülebilirliğinin sağlanması için önerilerde bulunulmuştur. Araştırmanın hazırlanmasında nitel araştırma yöntemi kullanılmış olup verilerin elde edilmesinde mülakat tekniğinden ve yerinde gözlemden yararlanılmıştır. Bu geleneği devam ettiren tek usta olan Mehmet Erol Hakan ile görüşmeler yapılmış ve tahta çivili ayakkabının yapım aşamaları fotoğraflarla belgelenmiştir. Kültürel mirasın gelecek nesillere aktarılması ve yaşatılması amacıyla, bu faaliyetin temsilcisinden alınan görüşler ile ulusal ve uluslararası literatürden elde edilen bilgiler sentezlenerek öneriler ortaya konulmuştur.
Referanslar
Aktan, C. C., & Tutar, H. (2007). Bir sosyal sabit sermaye olarak kültür. Pazarlama Ve İletişim Kültürü Dergisi, 6(20), 1-20.
Alivizatou-Barakou, M., Kitsikidis, A., Tsalakanidou, F., Dimitropoulos, K., Giannis, C., Nikolopoulos, S., Kork, S. A., Denby, B., Buchman, L., Adda-Decker, M., Pillot-Loiseau, C., Tillmane, J., Dupont, S., Picart, B., Pozzi, F., Ott, M., Erdal, Y., Charisis, V., Hadjidimitriou, S. & Grammalidis, N. (2017). Intangible cultural heritage and new technologies: Challenges and opportunities for cultural preservation and development. In Springer eBooks, 129-158. https://doi.org/10.1007/978-3-319-49607-8_5
Arıoğlu, İ. E., & Aydoğdu-Atasoy, Ö. (2015). Somut olmayan kültürel miras kapsamında geleneksel el sanatları ve Kültür ve Turizm Bakanlığı. Journal of Turkish Studies, 10(16), 109-126. https://doi.org/10.7827/turkishstudies.9058
Begiç, H. N., & Sarıcan, A. (2021). Çamlıdere yöresinde unutulmuş bir kültürel zenginlik: Avdan kilimleri. Arış, 1(19), 87-107. https://doi.org/10.34242/akmbaris.2021.156
Birinci, S., & Camcı, A. (2016). Korunması gereken geleneksel el sanatlarına bir örnek: Sivas bıçağı üretimi. Marmara Coğrafya Dergisi, (33), 493-509. https://doi.org/10.14781/mcd.19927
Can, M. (2009). Kültürel Miras ve Müzecilik [Çalışma Raporu]. Kültür ve Turizm Bakanlığı. https://teftis.ktb.gov.tr/Eklenti/1279,muserrefcanpdf.pdf?0
Cominelli, F., & Greffe, X. (2012). Intangible cultural heritage: Safeguarding for creativity. City, Culture and Society, 3(4), 245-250. https://doi.org/10.1016/j.ccs.2012.10.003
Çelepi, M. S. (2016). Somut olmayan kültürel miras ve üniversite gençliği. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(3), 15-35. https://doi.org/10.30803/adusobed.288155
Doğanay, H., & Çavuş, A. (2014). Geleneksel el sanatlarına bir örnek: Sürmene bıçağı üretimi. Doğu Coğrafya Dergisi, 18(29), 51-64.
Gümüşçü, O. (2018). Tarihi coğrafya ve kültürel miras. Erdem, (75), 99-120. https://doi.org/10.32704/erdem.496740
Güzel, E., & Oskay, N. (2017). Van Gölü havzasında geleneksel ayakkabıcılık: Reşik ve harik (Herik). Journal of Turkish Studies, 12(26), 267-282. https://doi.org/10.7827/turkishstudies.12828
İskender, C. (1994). Ağın - Arapgir çevresinin (Elazığ Kuzeybatısı) jeomorfolojisi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
Karakaş, E. (1996a). Arapkir’in kuruluşu ve gelişmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 175-190.
Karakaş, E. (1996b). Merkezi fonksiyonları açısından Ağın-Arapgir ve Kemaliye ilçeleri. Yayınlanmamış doktora tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
Kılıç, S. N., Ulusoy, H., & Avcıkurt, C. (2021). Somut olmayan kültürel miras unsuru olarak Pamukçu beldesi oyunları. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(1), 524-541. https://doi.org/10.26677/tr1010.2021.678
Küçük, A. (2019). Somut olmayan kültürel miras bağlamında Giresun yöresi geleneksel bıçak üretimi üzerine bir değerlendirme. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 18(1), 75-84. https://doi.org/10.21547/jss.414725
Lenzerini, F. (2011). Intangible cultural heritage: The living culture of peoples. European Journal of International Law, 22(1), 101-120. https://doi.org/10.1093/ejil/chr006
Mikesell, M. W. (1978). Tradition and ınnovation ın cultural geography. Annals of the Association of American Geographers, 68(1), 1-16. https://doi.org/10.1111/j.1467-8306.1978.tb01176.x
Myers, L. J. (1987). The deep structure of culture: Relevance of traditional African culture in contemporary life. Journal of Black Studies, 18(1), 72-85. https://www.jstor.org/stable/2784611
Oğuz, M. Ö. (2013). Terim olarak somut olmayan kültürel miras. Millî Folklor, 25(100), 5-13. http://www.millifolklor.com
Olcay, C. B. (2014). Malatya Arapgir ağzı (İnceleme-metinler-sözlük). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Selçuk, K., & Yurttaş, H. (2019). Rize feretiko (Rize bezi) ve Bayburt ehram dokumacılığı üzerine bir deneme. Journal of Turkish Research Institute, 66, 539-559. https://doi.org/10.14222/turkiyat4261
Sökmen, S., & Balkanal, Z. (2018). Bitlis’te geleneksel ayakkabıcılık: “Harik” ve son usta Haydar YILMAZ. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 383-400. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.402982
Tümertekin, E., & Özgüç, N. (2016). Beşeri coğrafya insan, kültür, mekan. İstanbul: Çantay Kitabevi.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
