Az Araştırılmış Bir Fenomen: Zayıf/Düşük Kilolu Olma Öz Algısı ile Stres ve Damgalama Yaşayan Bireyler
DOI:
https://doi.org/10.63556/ankad.v9i4.319Anahtar Kelimeler:
beden imajı- öz-saygı- damgalama- zayıflıkÖzet
Bu çalışmanın amacı, kendilerini zayıf/düşük kilolu olarak algılayan ve bu algıyla ilgili sıkıntı yaşadıkları için psikiyatrik yardım arayan bireylere özgü literatürde yeterince araştırılmamış bir fenomeni incelemektir. Bu durum, iyi bilinen beden imajı bozukluklarıyla çelişmektedir ve farklı sosyokültürel faktörlerden etkilenebilir. Zayıf/düşük kilolu olma şikayetiyle gelen ve iştah açıcı tedavi talep eden 37 hastanın retrospektif dosya incelemesi yapılmıştır. Sosyodemografik faktörler ve klinik özellikler hakkında veri toplanmıştır. Örneklem çoğunlukla düşük gelir ve eğitim seviyelerine sahip kırsal kesimde yaşayan kadınlardan (%94,6) oluşmaktadır. Ortalama VKİ 21,93±3,25 olup normal kilo aralığında olduğu görülmüştür. Hastalarda yüksek oranda, algılanan zayıflıkları nedeniyle sağlıklı ve çekici olmadıklarını hissettikleri görülmüş, hastaların birçoğunun olumsuz sosyal geri bildirimler yaşadığı saptanmıştır. VKİ yaşla pozitif, olumsuz beden imajı değerlendirmesi ve öz saygıyla negatif korelasyon göstermiştir. Bu çalışma, Türkiye'de kırsal, düşük gelirli ve düşük eğitimli geçmişe sahip kadınlardan oluşan ve VKİ'leri normal aralıkta olmasına rağmen algılanan zayıflıkla ilgili sıkıntı yaşayan belirli bir grubun varlığını vurgulamaktadır. Bulgular, beden imajı endişelerini değerlendirirken ve tedavi ederken sosyokültürel faktörlerin dikkate alınmasının önemini göstermektedir, bu faktörler ideal vücut ağırlığı algılarını şekillendirebilmekte ve ruhsal zorlanmaya etkileri bulunabilmektedir.
Yöntem: Zayıf/düşük kilolu olma şikayetiyle gelen ve iştah açıcı tedavi talep eden 37 hastanın retrospektif dosya incelemesi yapılmıştır. Sosyodemografik faktörler ve klinik özellikler hakkında veri toplanmıştır.
Bulgular: Örneklem çoğunlukla düşük gelir ve eğitim seviyelerine sahip kırsal kesimde yaşayan kadınlardan (%94,6) oluşmaktadır. Ortalama VKİ 21,93±3,25 olup normal kilo aralığında olduğu görülmüştür. Hastalarda yüksek oranda, algılanan zayıflıkları nedeniyle sağlıklı ve çekici olmadıklarını hissettikleri görülmüş, hastaların birçoğunun olumsuz sosyal geri bildirimler yaşadığı saptanmıştır. VKİ yaşla pozitif, olumsuz beden imajı değerlendirmesi ve öz saygıyla negatif korelasyon göstermiştir.
Sonuç: Bu çalışma, Türkiye'de kırsal, düşük gelirli ve düşük eğitimli geçmişe sahip kadınlardan oluşan ve VKİ'leri normal aralıkta olmasına rağmen algılanan zayıflıkla ilgili sıkıntı yaşayan belirli bir grubun varlığını vurgulamaktadır. Bulgular, beden imajı endişelerini değerlendirirken ve tedavi ederken sosyokültürel faktörlerin dikkate alınmasının önemini göstermektedir, bu faktörler ideal vücut ağırlığı algılarını şekillendirebilmekte ve ruhsal zorlanmaya etkileri bulunabilmektedirç
Referanslar
Ahmadpanah, M., Arji, M., Arji, J., et al. (2019). Sociocultural attitudes towards appearance, self-esteem and symptoms of body-dysmorphic disorders among young adults. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(21), 4236. https://doi.org/10.3390/ijerph16214236
Bjornsson, A. S., Didie, E. R., & Phillips, K. A. (2010). Body dysmorphic disorder. Dialogues in Clinical Neuroscience, 12(2), 221–232. https://doi.org/10.31887/DCNS.2010.12.2/abjornsson
Blond, A., Whitaker, A. H., Lorenz, J. M., et al. (2008). Weight concerns in male low birth weight adolescents: Relation to body mass index, self-esteem, and depression. Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics, 29(3), 166–172. https://doi.org/10.1097/DBP.0b013e318167045c
Çuhadaroğlu, F. (1986). Adolesanlarda benlik saygısı (Uzmanlık tezi). Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Ankara.
Germain, N., Galusca, B., Caron-Dorval, D., et al. (2014). Specific appetite, energetic and metabolomics responses to fat overfeeding in resistant-to-bodyweight-gain constitutional thinness. Nutrition & Diabetes, 4(7), e126. https://doi.org/10.1038/nutd.2014.17
Gillen, M. M., & Markey, C. H. (2019). A review of research linking body image and sexual well-being. Body Image, 31, 294–301. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2018.12.004
Hanson, L. N., Gott, A., Tomsett, M., et al. (2024). Examining body appreciation in six countries: The impact of age and sociocultural pressure. PLoS ONE, 19(7), e0306913. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0306913
Jarman, H. K., Marques, M. D., McLean, S. A., et al. (2021). Social media, body satisfaction and well-being among adolescents: A mediation model of appearance-ideal internalization and comparison. Body Image, 36, 139–148. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2020.11.005
Leone, J. E., Sedory, E. J., & Gray, K. A. (2005). Recognition and treatment of muscle dysmorphia and related body image disorders. Journal of Athletic Training, 40(4), 352–359.
Linardon, J., McClure, Z., Tylka, T. L., & Fuller-Tyszkiewicz, M. (2022). A meta-analysis of the relationship between body appreciation and indicators of psychological well-being. Body Image, 41, 183–202. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2022.07.009
Pope, H. G., Jr., Katz, D. L., & Hudson, J. I. (1993). Anorexia nervosa and "reverse anorexia" among 108 male bodybuilders. Comprehensive Psychiatry, 34(6), 406–409. https://doi.org/10.1016/0010-440X(93)90066-D
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
