Edebî Türler Aracılığıyla Değerler Eğitimine Yönelik Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi
DOI:
https://doi.org/10.63556/ankad.v9i4.324Anahtar Kelimeler:
Değrler Eğitimi- edebî ürünler- öğretmen görüşüÖzet
Bu araştırmanın amacı, edebî türlerin değerler eğitimi sürecinde kullanılmasına yönelik sınıf öğretmenlerinin görüşlerini ortaya koymaktır. Nitel araştırma yönteminde gerçekleştirilen bu araştırmanın katılımcılarını İstanbul’da bir devlet ilkokulunda görev yapan on bir sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Elde edilen veriler, sorunun niteliğine bağlı olarak betimsel analiz ve içerik analiz ile çözümlenmiştir. Bu kapsamda katılımcıların değerler eğitimi genel olarak ahlaki değerlerin öğretilmesi ve toplumsal huzur, uyum için gerekli eğitim şeklinde tanımlandıkları ve öğrencilere öncelikli olarak saygı, sevgi ve empati değerlerinin kazandırılması gerektiğini düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcıların değerleri kazandırma sürecinde, öğrencilerle üzerine konuşulup tartışılabilecek; canlandırma ve kurgulara imkân tanıyan, sınıf ortamını eğlenceli hale getirip öğrenmenin kalıcılığını artıran materyal, yöntem ve teknikleri tercih ettikleri tespit edilmiştir. Bunun yanında edebî türler temelli değerler eğitiminin en güçlü yanı katılımcılar tarafından öğrencilerin ilgi ve merak ve motivasyonunu artması şeklinde ifade edilirken, zayıf yanı ise edebî tür içeriğinde yer alan değerin öğrenciler tarafından fark edilememesi olarak ifade edilmiştir. Katılımcı öğretmenlerin bir kısmının edebî türler aracılığıyla değerler eğitimi konusunda kendilerini yeterli gördüğü; bir kısmının ise bu alanda kendilerini geliştirmeleri gerektiğini düşündükleri tespit edilmiştir.
Referanslar
Aydın. M. (2019). Sınıf öğretmenlerinin değerler eğitimine yönelik görüşleri (Isparta ili örneği) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Aytaş, G. (2006). Edebî türlerden yararlanma. Milli Eğitim Dergisi, 169, ss. 261-275.
Batmaz, O., & Erdoğan., T. (2019). Sınıf öğretmenlerinin değerler eğitimine yönelik görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(6).
Bayram, B., & Yılmaz, S. (2020). Değer eğitiminde edebî türlerin kullanımı. S. Zeki Genç ve A. Beldağ (Edt.), Karakter ve Değer Eğitimi (Farklı Bakışlar- Örnek Etkinlikler). Pegem Akademi.
Beldağ, A., & Aktaş, E. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde edebî eser kullanımı: nitel bir çalışma. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), ss. 953-981.
Bilir, E., & Genç, S. Z. (2023). Sınıf öğretmenlerinin değer öğretiminde kullandıkları yöntem, teknik ve materyaller üzerine bir araştırma. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 17(44), ss. 124-139.
Cengelci T., & Eryılmaz, Ö. (2018). Sosyal bilgilerde edebî ürünler ve değerler eğitimi: küçük prens örneği. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), ss. 65- 79.
Ceran, D. (2018) . Edebî türlerde değer öğretimi. M. Ergün (Edt.), Öğretmenliğin Mesleki Değerleri ve Etik (ss.218-234). Ankara: Anı Yayıncılık.
Çencen, N. (2010). 11. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinde tarih öğretmenlerinin edebî ürün kullanımına ilişkin görüşleri (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Demirci Arslan, M. (2024). Teknoloji destekli otantik etkinliklerle ekolojik kimlik gelişiminin ve doğa algısının incelenmesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Ekici, Ö. (2023). Öğretmen görüşleri doğrultusunda değer aktarımının gerçekleşmeme nedenleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), ss. 820-840.
Ekşi, H. ve Katılmış, A. (2016). Uygulama örnekleriyle değerler eğitimi. Ankara: Nobel Yayınları.
Ekşi, H. ve Katılmış, A. (2020). Kavramsal çerçeve: Temel kavramlar. H. Ekşi ve A. Katılmış (Edt.). Karakter ve Değerler Eğitimi içinde (ss. 1-25). Nobel Yayınları.
Erbaş, A. A., & Başkurt, İ. (2022). Hayat bilgisi derslerindeki değerler eğitimine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(1), ss.159-185.
Gür, Ç., Koçak, N., Şirin, N., Şafak, M., & Demircan, A. (2015). İlköğretim öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin görüşleri ve karşılaştıkları güçlüklerin incelenmesi: Ankara örneği. Asian Journal of Instruction (E-AJI), 3(1), ss. 78-91.
Gürel, D. (2016). Sınıf ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin ilkokul 4. sınıf insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersine yönelik görüşlerinin karşılıklı olarak incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(3), ss. 641-660.
Gürkan, E. (2017). İlkokullarda uygulanan değerler eğitimi uygulamalarının yönetici ve sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi.
İşcan Demirhan, C. (2021). Değerler Eğitiminde Temel Yaklaşımlar, A. F. Ersoy, P. Ünüvar (Edt.), Karakter ve Değerler Eğitimi (ss. 31-50). Ankara: Anı Yayıncılık.
Kara, B. (2017). İlköğretim okullarında değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşleri, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uşak Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Karamustafaoğlu, S., & Amanat, G. (2017). Sınıf öğretmenlerinin değerler eğitimi hakkındaki görüşleri. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), ss. 1-15.
Karatay, H. (2011). Karakter eğitiminde edebî eserlerin kullanımı. Turkish Studies, 6 (1), ss. 1398-1412.
Karatay, H., Destebaşı, F., & Demirbaş, M. (2015). Çocuk edebiyatı ürünlerinin 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin karakter gelişimine etkisi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, ss. 1123-1140.
Katılmış, A. (2021). Hayat bilgisi dersinde değerler eğitimi. K. Karatekin (Ed.). Hayat bilgisi öğretimi İçinde (ss.111-143). Vizetek Yayınları.
Koç, M. (2013). 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin değerler bakımından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kolaç, E., & Özer, H. (2018). Sosyal bilgiler öğretiminde edebî ürünlerin kullanımı ve değer aktarımındaki katkılarına yönelik öğretmen adaylarının görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(4), ss. 2629-2655.
Kurtulmuş, M., Tösten. R., & Gündaş. A. (2014). İlköğretim 1. kademe öğretmenlerinin değerler eğitimi sürecinde karşılaştıkları sorunlar. Değerler Eğitimi Dergisi, 12(27), ss. 281-305.
Memiş, A., & Güney G., E. (2010). Sınıf öğretmenlerinin değer yönelimleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(20), ss. 123-142.
Özer, H. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde edebî ürünlerin kullanımı ve değer aktarımındaki katkılarına yönelik öğretmen adaylarının görüşleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Öztürk, C., Coşkun Keskin, S., & Otluoğlu, R. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebî Ürünler ve Yazılı Materyaller (6. Baskı). Pegem Akademi.
Sürücü, Tahir (2022). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi eğitim programı ve ders kitaplarının kök değerler açısından incelenmesi (4-8. Sınıflar) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Türk Dil Kurumu Sözlükleri. (2023a). Güncel Türkçe Sözlük.
Ulusoy, K. ve Arslan, A. (2014). Değerli bir kavram olarak “Değer ve Değerler eğitimi”. K. Ulusoy (Edt.), Farklı yönleriyle değerler eğitimi (ss, 2-12). Pegem Akademi.
Ünlü, İ. (2016). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Ders Materyali Olarak Edebî Ürün Kullanımına Yönelik Görüşleri, International Journal Of Eurasia Social Sciences, 7(22), ss. 120-136.
Yardımcıel, F. (2025). Sınıf Öğretmenlerinin Değerler Eğitimine Yönelik Tutum ve Algıları. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(2), ss. 699-735.
Yıldırım, N., & Turan, S. (2015). Sınıf öğretmenlerinin hayat bilgisi dersi öğretim programındaki değerlerin kazandırılma sürecine yönelik görüşleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(2), ss. 420-437.
Yurtal, F., & Yontar, A. (2006). Sınıf Öğretmenlerinin öğrencilerinden bekledikleri sorumluluklar ve sorumluluk kazandırmada kullandıkları yöntemler. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), ss. 411-424.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
