Kent Belleğine İlişkin Bir Çalışma: Turhal Örneği (A Study on City Memory: The Case of Turhal)
Anahtar Kelimeler:
Mekân- Bellek- Algı- Turhal- DeğişimÖzet
Bellek, mekân ve zaman ile güçlü bir ilişki kurar, geçmişten gelen görüntülerin anlamsal ve duyusal olarak düşünmesini ve uyandırmasını sağlar. Bu ilişki mekânın nasıl algılandığı ile ilgilidir. Yaşanılan yerler bazı kişiler için sadece bir mekân iken bazen bu mekânlarla kurulan kişisel bir bağ orayı mekân olmaktan uzaklaştırır. Zamanla mekânın veya kentin gelişmesi ve büyümesiyle bu alanlar farklı yerlere dönüşse de hâlâ insanların belleklerinde özel olarak kalmaktadır. Bu çalışmada, Orta Karadeniz Bölümü’nde yer alan Tokat’ın Turhal İlçesi’nin zaman içerisindeki mekânsal değişimi kent belleği açısından incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda 55 yaş ve üzerindeki kişilerin geçmiş ve günümüzdeki yaşantılarında etkili olan mekânlar üzerinden aktarılmıştır. Çalışmamızda nitel araştırma yöntemlerinden sözlü tarih araştırması yöntemi kullanılarak bu yaş grubundaki 15 kişiyle görüşülmüştür. Çalışma sonucunda Turhal’ın geçmişte gerek sosyal gerek kültürel anlamda oldukça ileri düzeyde olduğu, tarihi yapılara kültürlere daha önem veren bir şehir olduğu, özellikle 1990’lı yıllardan sonra ise hızlı bir şekilde göç vermesinden dolayı bu alanların kalmadığı görülmüştür. Katılımcıların Turhal kent belleğine ilişkin mekanları Turhal Şeker Fabrikası ve Kesikbaş Cami ve Türbesi’dir.
Referanslar
Aliağaoğlu, A. & Mirioğlu, G. (2020). Balıkesir kent kimliği. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 42, 374–399.
Arslan, H. & Çakar, Ö. (2014). Turhal’da (Tokat) sanayi faaliyetleri. Turkish Studies, 9(5).
-527.
Aslan, S. & Kiper, P. (2016). Kimlik ve bellek sorunu sarmalında kentler: Amasra kenti örneğinde fırsatlar ve tehditlerin değerlendirilmesi. İdealkent, 7(20), 881-905.
Akçalı, A. A. & Aslan, E. (2012). Tarih öğretiminin iyileştirilmesi yolunda alternatif bir yöntem: sözlü tarih. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20 (2), 669-688.
Cravatte, H. (1977). ‘Introduction’, historic town centres in the development of present-day towns, Strasbourg: Council of Europe.
Çelen Öztürk, A. (2016). Eskişehir’in geçmişteki ve bugünkü kent belleğinin zihin haritaları üzerinden okuma denemeleri. İdealkent, 7 (20), 856-880.
Güçlü, A., Uzun, E., Uzun, S. & Yolsal, H. (2002). Felsefe Sözlüğü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Halbwachs, M. (1992). On collective memory. Chicago: The University of Chicago Press.
Karadağ, A. & İncedere, L. (2020). Kentsel belleğin sürdürülebilirliği açısından İzmir’deki endüstri miras alanlarının önemi: Alsancak liman ardı bölgesi örneği. Ege Coğrafya Dergisi, 29(1), 57-71.
Kaypak, Ş. (2010). Antakya'nın kent kimliği açısından irdelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 373-392.
Keleş, R. (2005). Kent ve kültür üzerine. Mülkiye Dergisi, 29 (246), 9-18. Lynch, K. (1960). The image of the city, Cambridge: The MIT Press.
Lynch, K. (1981). A theory of good city form. Cambridge: The MIT Press.
Mutlu, E., Tanrıverdi Kaya, A. & Polat, A. H. (2019). Kent kimliğinin korunması ve kolektif bellek mekanlarının tespiti. İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi, 8(2), 42-50.
Oğan, O. & Yasak, Ü. (2020) Küreselleşme bağlamında mekansal kent kimliği ve markalaşmanın kent turizmine etkisi. Türk Coğrafya Dergisi, 74, 97-105.
Onur Erman, D. (2019). Bir kent belleği unsuru olarak yüzey seramikleri ve Sao Bento tren istasyonu örneği. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 42, 51-68.
Öymen Özak, N. & Pulat Gökmen, G. (2009). Bellek ve mekân ilişkisi üzerine bir model önerisi. İTÜ Dergisi/a, 8(2), 145-155.
Özbayraktar, M., (2014). Kollektif bellek kent belleği ve sokaklar İzmit merkez geleneksel sokakları. Uluslararası Gazi Akçakoca ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu (ss.1555- 1569). Kocaeli, Türkiye.
Özçağlar, A. (1989). Zile Turhal yöresinin morfografik özellikleri. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Coğrafya Araştırmaları, (1), 185–195.
Özgen, N. (2020). Davranışsal coğrafya yaklaşımı ve tarihsel gelişimi. N. Özgen ve S. Coşkun (Ed) Davranışsal Coğrafya (s.53-83) Ankara: Pagem Akademi.
Selvi Ünlü, T. (2017). Kent kimliğinin oluşumunda kentsel bellek ve kentsel mekân ilişkisi: Mersin örneği. Planlama, 27(1), 75-93.
Topçu, K. (2011). Kent kimliği üzerine bir araştırma: Konya örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 1048-1072.
Tümertekin, E. & Özgüç, N. (2015). Beşeri coğrafya/insan, kültür, mekân, İstanbul: Çantay Kitabevi.
Turan, S. & Yalçıner Ercoşkun, Ö. (2017). Meydanlardaki isim değişikliklerinin kent belleğine etkisi: Ankara örneği. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 2(1), 55-68.
Turgay, O. (2013). Mekânların “arayüz” nitelikleri bağlamında gündelik yaşantıdaki kalıcılığı. Beykent Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 6(1), 27-46.
Ulubay, S. & Önal, F. (2020). Yeniden işlevlendirme yarışmalarının Berlin kenti örneği üzerinden irdelenmesi. Modular Journal, 3(1), 39-57.
Uralman, N. H. (2012). Müze halkla ilişkileri aracılığıyla kentlilik bilinci oluşturma: Çanakkale’deki müzelerin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Yürüdür, E., Koç, H. & Sönmez, Ö. F. (2012). Tokat ilinden yaşanan son dönem iç göçlerin yönü ve boyutu. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (49), 15-27. Fotoğraflar: Turhal Belediyesi Arşivi.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi (ANKAD)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
