Geçmişten Günümüze Türk Kâğıt Banknotlarının Üzerindeki Görseller (Visuals on Turkish Paper Banknotes from Past to Present)
Anahtar Kelimeler:
Kâğıt banknot- Türk lirası- farkındalık- tarihsel şahsiyetlerÖzet
Her ülkenin kendine ait parası vardır ve bu paraların üzerinde de çeşitli görseller bulunur. Türkiye’de de cumhuriyetten günümüze pek çok kağıt parada görseller kullanılmıştır. Bu araştırmanın amacı, cumhuriyetin ilanından günümüze kâğıt banknotlar üzerinde bulunan görselleri değerlendirmektir. Çalışma nitel araştırma prensipleri dahilinde tasarlanmış ve veri toplama aracı olarak doküman incelemesi kullanılmıştır. Veriler betimsel analiz ile çözümlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre cumhuriyetin ilanından günümüze kadar Atatürk’ün resmi bir dönem dışında kâğıt banknotların üzerinde yer almıştır. Türkiye Cumhuriyeti Devleti 1970 yılına kadar kâğıt banknotları Almanya, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri’nde bastırmıştır. Toplamda dokuz emisyon grubu para basılmıştır. Bu kâğıt banknotlar üzerinde çeşitli doğal unsurlar ve tarihsel şahsiyetler bulunmaktadır. Şu andaki kâğıt banknotların bir yüzünde Atatürk’ün resmine, diğer yüzünde ise tarihsel şahsiyetlere yer verilmiştir. Bu tarihsel şahsiyetler, Aydın Sayılı, Cahit Arf, Mimar Kemalettin, Fatma Aliye, Itrî ve Yunus Emre’dir.
Referanslar
Akyol, C. (2019). Öğretmen adaylarının E9 emisyon grubu kâğıt paralarının arka yüzlerinde yer alan tarihsel figürlere ilişkin bilgi durumları. Turkish Studies Educational Sciences,14(3), s. 259-274 Doi: 10.29228/TurkishStudies.22766
Berker, E. (1985). Türk musikisinde dönemler. Erdem, 1(1), 147-168.
Canbaz Yumuşak, F. (2018). Muhafazakar Müslüman bir kadın portre: Fatma Aliye Hanım. Muhafazakar Düşünce Dergisi, 37, 103-112.
Çalışkan, S. (2004). Türkiye’de bilim tarihi sahasında ilk doktora tezi: Aydın Sayılı
“Observatory in Islam”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 2(4). 701-710.
Çetintaş, S. (1944). Mimar Kemalettin ve sanat ülküsü
http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/18572/001583520010.pdf?sequence=1 sayfasından erişilmiştir.
Çobanoğlu, A. V. (2002). Kemalettin Bey, mimar. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde (c. 25, s. 230-231) Ankara: TDV İslam Araştırmaları Merkezi. https://islamansiklopedisi.org.tr/kemaleddin-bey-mimar sayfasından erişilmiştir.
Demir, Ç. (2016). İlk Türk kadın romancı, Fatma Aliye ve ataerkil sosyal sistem. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD), 6(15), 177-183.
Erdal, G. (2012). Tasarım unsuru olarak banknot. Ejovoc (Electronic Journal of Vocational Colleges), 2(1), 145-153.
Eskioğlu, O. (2004). Modernleşme ekseninde Mimar Kemalettin’in kimlik vurgusu. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Fidan, M. & Dilek, S. & Esev A. (2019), Dünden bugüne paranın tarihi ve Türkiye’de kâğıt para kullanımı. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(18), 141-162, doi:https://doi.org/10.31834/kilissbd.613107
Gönül, M. (2012). Buhurizade Mustafa Itrî Efendi 'nin segah bayram tekbiri ve salat-ı ümmiyesi için usul terkibleri. İSTEM, 20, 155-164.
Güray, C., & Tokaç, M. S. (2013) XVII. Yüzyıl Osmanlı müzik geleneği ve Buhurizade Mustafa Itrî Efendi. Folklor/Edebiyat, 75, 193-210.
Güvençoğlu. Ş. (2013). Klasik Türk müziğinin ustası: Itrî. Akademik Bakış Dergisi, 38. 1-11
Kâhya, E. (1995) Ord. Prof. Dr. Aydın Sayılı’nın ardından. OTAM-Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 6, 427-450.
Karaca. Ş. (2011). Fatma Aliye Hanım’ın Türk kadın haklarının düşünsel temellerine katkıları. Karadeniz Araştırmaları Dergisi, 31, 93-110
Karadağ, A. (2013). Çeviri Tarihimizde “Gözle Görülür” bir mütercime: Fatma Âliye Hanım.
Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37(2), 1-16.
Keş, Y. & Turgut, B. F. (2015). Kültür ve sanatın yansıması para tasarımı "Osmanlı son dönem kaimeleri ve Cumhuriyet’in ilk emisyonları". Medeniyet Sanat, İMÜ Sanat ve Tasarım Fakültesi Dergisi, 1(2), 31-47
Oğuz, M. Ö. (2011). Çok mekanlı ve/veya çok mezarlı anlatı kahramanları: Yunus Emre. Milli Folklor Dergisi. 12(91), 5-11.
Özcan, N. (1999). Itrî Efendi, Buhurizade. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde (c. 19 s. 220-221) Ankara: TDV İslam Araştırmaları Merkezi. https://islamansiklopedisi.org.tr/itri-efendi-buhurizade sayfasından erişilmiştir.
Özkan, M. (2011). Türkçe’nin Anadolu’da yazı dili olarak teşekkülünde Yunus Emre’nin rolü.
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. 41, 25-68
Özkan, N. (2017). İlk kadın romancımız Fatma Aliye’nin yetiştiği sosyal ve kültürel ortam. Söylem Filoloji Dergisi, 2(2), 180-192.
Parsova, G. & İbrahim, İ. (2018). Tanzimat dönemi aydınlarından Fatma Aliye. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (68), 124-139.
Tatcı, M. (2013). Yunus Emre. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde (c. 43 s. 600- 606) Ankara: TDV İslam Araştırmaları Merkezi. https://islamansiklopedisi.org.tr/yunus-emre sayfasından erişilmiştir.
TCMB. (Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası) (2020). Emisyon grupları. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Banknotlar/C umhuriyet+Donemi+Banknotlari sayfasından erişilmiştir.
Terzioğlu, (1998). Cahit Arf anısına. Bilim ve Teknik dergisi, 363-ek http://users.metu.edu.tr/komer/files/cahit_arf_anisina.pdf sayfasından erişilmiştir.
Turgut, Y. (2009). Verilerin kaydedilmesi, analizi, yorumlanması: Nicel ve nitel (Ed: A. Tanrıöğen). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
TÜBİTAK (2020a). Cahit Arf kimdir. https://cabim.ulakbim.gov.tr/cahit-arf-kimdir/
sayfasından erişilmiştir.
TÜBİTAK (2020b). Cahit Arf hakkında. https://mam.tubitak.gov.tr/tr/content/cahit-arf- hakkinda sayfasından erişilmiştir.
Uğurlu, M. C. (1996). Büyük bir bilim tarihçisi Ord. Prof. Dr. Aydın Sayılı (1913-1993.)
Erdem, 9(26), 453-482.
Unat, Y. (2013). Ord. Prof. Dr. Aydın Sayılı. Dört Öge, 1 (3), 1-23.
Yavuz Y. (1981). Mimar Kemalettin Bey. ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, 7(1), 53-76
Yazıcı, Ö. (2016). Cumhuriyet dönemi kâğıt paralarındaki coğrafi unsurlara dair öğrenci görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(46), 366-380.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin
Yayıncılık.
Yılmaz, M. & Temizkan, M. (2013). Türkiye Cumhuriyeti’nde tedavüle sürülen banknotların
göstergebilimsel çözümlemesi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 36, 86-131.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi (ANKAD)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
