Çevre Politikalarının Sıkılaştırılması İçin Enerji ve Taşımacılık Sektörü Çevresel Vergileri: OECD Ülkeleri Üzerine Bir İnceleme

Yazarlar

  • Bilgen TAŞDOĞAN Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

DOI:

https://doi.org/10.15659/jancr.v8i2.197

Anahtar Kelimeler:

çevre politikaları, enerji ve taşımacılık, çevre vergileri, çevresel sıkılık endeksi.

Özet

OECD üyesi ülkelerde çevresel vergiler enerji, taşımacılık/ulaştırma, kirlilik ve doğal kaynaklardan alınan vergiler olarak tanımlanmaktadır. Her ne kadar dört kısma ayrılmış olsa da bu vergilerin GSYİH içindeki paylarına bakıldığında toplam çevre vergilerinin ağırlıklı olarak enerji ve ulaştırma sektöründen alınan çevresel vergilerden oluştuğu, kirlilik ve doğal kaynaklardan alınan vergilerin ise oldukça az seviyede olduğu görülmektedir.  Türkiye’de 2020 yılında toplam çevre vergilerinin içinde enerji sektöründen alınan vergilerin payı yaklaşık yüzde 51 iken, taşımacılık sektöründen alınan vergilerin payı yaklaşık yüzde 45, kirlilik üzerinden alınan vergilerin payı binde 2 ve doğal kaynaklardan alınan vergilerin payı yaklaşık yüzde 2,6 olarak gerçekleşmiştir. 2010 yılında ise enerji sektörünün payı yüzde 73, taşımacılık sektörünün payı yaklaşık yüzde 26, kirlilik yaklaşık binde 2 ve doğal kaynaklardan alınan vergilerin payı yaklaşık yüzde 1’dir. Bu çalışmada OECD ülkeleri için Çevresel Politikaların Sıkılığı (EPS) endeksi üzerinde belirleyici konumda olan enerji ve taşımacılık sektöründen alınan çevre vergilerinin etkileri Panel ARDL modeli ile incelenmektedir. Elde edilen bulgulara göre uzun dönemde EPS endeksinin temel belirleyicisi ulaştırma sektöründen alınan vergilerdir. Buna göre ulaştırma sektöründen alınan çevresel vergiler yüzde 1 arttığında EPS endeks değeri yüzde 3,7 artmaktadır. Enerji vergileri ise çevresel sıkılık endeksi ile negatif bir ilişkiye sahiptir. Ayrıca, Sera gazı emisyon salınımı ile taşımacılık sektörü arasındaki nedensellik ilişkisinin varlığı da sektörün çevre politikaları açısından önemini artırmaktadır

Referanslar

Acar, İ.A., (2006). Vergilendirmede Tahsis İlkesinin Çevre Vergileri Açısından Değerlendirilmesi, S.D.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt 11, Sayı 1: 146-169.

Alper, A. E. (2018). Analysis of Carbon Tax on Selected European Countries: Does Carbon Tax Reduce Emissions? Applied Economics and Finance, 5(1), 29. https://doi.org/10.11114/aef.v5i1.2843

Barker, T., Junankar, S., Pollitt, H., Summerton, P. (2007). Carbon leakage from unilateral Environmental Tax Reforms in Europe, 1995-2005. Energy Policy, 35(12), 6281–6292. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2007.06.021

Bekmez, S., Nakıpoğlu, F. (2012). Çevre Vergisi-Ekonomik Büyüme İkilemi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 641–658. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jss/issue/24238/256952

Bengochea-Morancho, A., Higón-Tamarit, F., & Martínez-Zarzoso, I. (2001). Economic growth and CO2 emissions in the European Union. Environmental and Resource Economics, 19(2), 165–172. https://doi.org/10.1023/A:1011188401445

Botta E., Kozluk T. (2014). Measuring Environmental Policy Stringency in OECD Countries-A Composite Index Approach, OECD Economics Department Working Papers No. 1177.

Bruvoll, A., Larsen, B. M. (2004). Greenhouse gas emissions in Norway: Do carbon taxes work? Energy Policy, 32(4), 493–505. https://doi.org/10.1016/S0301-4215(03)00151-4

Bruvoll, A., Medin, H. (2003). Factors Behind the Environmental Kuznets Curve. Environmental & Resource Economics, 24(1), 27–48. https://link.springer.com/article/10.1023/A:1022881928158

Commission of the European Communities (CEC), (2000). Communication from the Commission on the Sixth Environment Action Programme of the EC, Brussels, 7 December.

Dasgupta, S., Wheeler D, Roy S., Mody A.(2001). Environmental Regulation and Development: A Cross-Country Empirical Analysis, Oxford Development Studies, 29(2): 173-87.

Dumitrescu, E.-I., & Hurlin, C. (2012). Testing for granger non-causality in heterogeneous panels. Economic modelling, 29(4), 1450–1460.

Dökmen, G. (2012). Environmental Tax and Economic Growth: A Panel Var Analysis. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Haziran-Ar(40), 43–65. https://dergipark.org.tr/tr/pub/erciyesiibd/issue/5897/78021

Dündar, Y. (1997), Sürdürülebilir Yaşam Koşullu Sürdürülebilir Kalkınma, Sürdürülebilir Kalkınmanın Uygulanması, Ankara, Türkiye Çevre Vakfı Yayını.

Ertekin, Ş., Dam, M., M. (2020). Türkiye’de Çevre Vergilerinin Çevresel Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme, Special Issue on 3rd International EUREFE Congress, Journal of Yasar University: 65-87.

Ferhatoğlu, E., (2006). Avrupa Birliği’nde Ortak Çevre Politikası Çerçevesinde Çevre Vergileri, e-yaklaşım, sayı:3, Ekim: 1-7.

Floros, N., Vlachou, A. (2005). Energy demand and energy-related CO2 emissions in Greek manufacturing: Assessing the impact of a carbon tax. Energy Economics, 27(3), 387–413. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2004.12.006

Ghazouani, A., Jebli, M. Ben, Shahzad, U. (2021). Impacts of environmental taxes and technologies on greenhouse gas emissions: contextual evidence from leading emitter European countries. Environmental Science and Pollution Research, 28(18), 22758–22767. https://doi.org/10.1007/s11356-020-11911-9

He, P., Ya, Q., Chengfeng, L., Yuan, Y., Xiao, C. (2021). Nexus between Environmental Tax, Economic Growth, Energy Consumption, and Carbon Dioxide Emissions: Evidence from China, Finland, and Malaysia Based on a Panel-ARDL Approach. Emerging Markets Finance and Trade, 00(00), 1–15. https://doi.org/10.1080/1540496X.2019.1658068

Hotunluoğlu, H., Tekeli, R. (2007). Karbon Vergisinin Ekonomik Analizi ve Etkileri: Karbon Vergisinin Emisyon Azaltıcı Etkisi Var Mı? Sosyoekonomi, 2, 107–126.

Im, K. S., Pesaran, M. H., & Shin, Y. (2003). Testing for unit roots in heterogeneous panels. Journal of econometrics, 115(1), 53–74.

Kao, C. (1999). Spurious regression and residual-based tests for cointegration in panel data. Journal of econometrics, 90(1), 1–44.

Kılınç, E. C., Altıparmak, H. (2020). Çevre Vergilerinin CO2 Emisyonu Üzerindeki Etkisi Üzerine Bir Uygulama. ODÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 217–227.

Kotnik, Ž., Klun, M., & Škulj, D. (2014). The effect of taxation on greenhouse gas emissions. Transylvanian Review of Administrative Sciences, 43, 168–185.

Levin, A., Lin, C.-F., & Chu, C.-S. J. (2002). Unit root tests in panel data: asymptotic and finite-sample properties. Journal of econometrics, 108(1), 1–24.

Lin, B., Li, X. (2011). The effect of carbon tax on per capita CO2 emissions. Energy Policy, 39(9), 5137–5146. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2011.05.050

Morley, B. (2012). Empirical evidence on the effectiveness of environmental taxes. Applied Economics Letters, 19(18), 1817–1820. https://doi.org/10.1080/13504851.2011.650324

OECD (2023), Methodological Guidelines for Environmentally Related Tax Revenue Accounts, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/d752d120-en.

Pedroni, P. (1999). Critical values for cointegration tests in heterogeneous panels with multiple regressors. Oxford Bulletin of Economics and statistics, 61(S1), 653–670.

Pedroni, P. (2004). Panel cointegration: asymptotic and finite sample properties of pooled time series tests with an application to the ppp hypothesis. Econometric theory, 20(3), 597–625.

Pesaran, M. H. (2007). A simple panel unit root test in the presence of cross-section dependence. Journal of applied econometrics, 22(2), 265–312.

Pesaran, M. H., & Shin, Y. (1998). An autoregressive distributed-lag modelling approach to cointegration analysis. Econometric Society Monographs, 31, 371–413.

Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of applied econometrics, 16(3), 289–326.

Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. P. (1997). Pooled estimation of long-run relationships in dynamic heterogenous panels. DAE working papers amalgamated Series, 9721.

Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. P. (1999). Pooled mean group estimation of dynamic heterogeneous panels. Journal of the American Statistical Association, 94(446), 621–

Polat, O. (2019). Environmental Taxes and Carbon Dioxide Emission in Eu Countries : A Panel Var Approach. Journal of Ebor, 1(1), 20–33.

Saucedo A., E., Díaz P., J. del Pilar Parra O., M., (2017). Estimating Environmental Kuznets Curve: the Impact of Environmental Taxes and Energy Consumption in Co2 Emissions of Oecd Countries, DIEM : Dubrovnik International Economic Meeting, 3(1), 901–912. https://hrcak.srce.hr/187438

Tekin, A., Şaşmaz, M. Ü. (2016). Küreselleşme Sürecinde Ekolojik Riskleri Azaltmada Çevresel Vergilerin Etkisi: Avrupa Birliği Örneği. Yönetim ve Ekonomi Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 1–17. https://doi.org/10.18657/yecbu.20984

Yılmaz, B., Şaşmaz, M. Ü. (2016). Karbon Vergisi, Ekonomik Büyüme ve CO2 Emisyonu Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Danimarka, Finlandiya, Hollanda, İsveç ve Norveç Örneği. International Journal of Applied Economic and Finance Studies, 1(1), 32–41.

Zaghdoudi, T., Maktouf, S. (2017). Threshold effect in the relationship between environmental taxes and CO2 emissions: A PSTR specification. Economics Bulletin, 37(3).

İndir

Yayınlanmış

2024-08-23

Nasıl Atıf Yapılır

TAŞDOĞAN, B. (2024). Çevre Politikalarının Sıkılaştırılması İçin Enerji ve Taşımacılık Sektörü Çevresel Vergileri: OECD Ülkeleri Üzerine Bir İnceleme. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi (ANKAD), 8(2), 174–194. https://doi.org/10.15659/jancr.v8i2.197

Benzer Makaleler

<< < 1 2 

Bu makale için ayrıca gelişmiş bir benzerlik araması başlat yapabilirsiniz.