Türk ve Suriyeli Ortaokul Öğrencilerinin Vatandaşlık Kavramına İlişkin Bilişsel Yapılarının Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığıyla Belirlenmesi
DOI:
https://doi.org/10.15659/jancr.v8i3.201Anahtar Kelimeler:
Vatandaşlık- kelime ilişkilendirme testi- bilişsel yapı- kavram- değerÖzet
Bu araştırma, Türk ve Suriyeli ortaokul öğrencilerinin “Vatandaşlık” kavramına yönelik ana yapısal kavramlarını tanımlamak için Kelime İlişkilendirme Testi (KİT) aracılığıyla doğrusal inşa amacıyla yapılmıştır. Araştırma modelinin gerçekleştirilmesinde kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırma amacıyla kullanılmak üzere Kelime İlişkilendirme Testi kullanılmıştır. Öğrencilerden kendilerine verilen süre içerisinde “vatandaşlık” anahtar kavramıyla ilgili akıllarına gelen Kelime İlişkilendirme Testinin yazımları istenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunun maksimum puanları ile tamamlanmış, 2023-2024 eğitim yılında Kayseri ilinde geliştirilen gören 160'ı Türk, 165'i Suriyeli olmak üzere 325 ortaokul öğrencisi oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda “Vatanlık” kavramına dayanan elde edilen kelimeli tablolaştırılarak incelendiğinde, yeniden kaydedilen kavramların büyüklükleri açısından istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmektedir. Araştırmada Türk ortaokul programı tarafından Vatandaşlık kavramına yönelik 93, Suriyeli ortaokul programı tarafından 85 farklı kelime üretiminde. Bu kelime içinde Türk öğrencileri tarafından en çok tekrar edilen ''saygı'' kelimesi (f=31) olmuştur. Bu kelimelerin tamamı zaten azalan doğru takip süresine sahip olan diğer kelimeler ise ''birlik'' (k=26) ve ''beraberlik'' (k=25) kelimeleri olmuştur. Suriyeli gövde gösterisi yapan sanatçılar arasında en çok tekrar edilen ''sevgi'' kelimesi (k=32) başta olmak üzere, bu kelimeyi “vatan” (k=31) ve “Türkiye” (k=25) takip etmiştir. Türk ve Suriyeli katılımcıların hakları hakkında üretilen kelimeler ve frekanslara ilişkin belgeler, millet, yardımseverlik ve sorumluluk kelimelerinin türetildiği anlaşılmıştır. Türk ve Suriyeli öğrencilerin vatan olarak tanımlandığı ve bir kimliğe sahip olmayı önemsedikleri anlaşılmıştır.
Referanslar
Aksoy, Z, (2012), “Uluslararası göç ve kültürlerarası iletişim”, Journal of International Social Research, 5(20): 292-303.
Bahar, M. ve Özatlı, N. S. (2003). Kelime ilişkilendirme test yöntemi ile lise 1. sınıf öğrencilerinin canlıların temel bileşenleri konusundaki bilişsel yapılarının araştırılması. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2), 75-85.
Baloğlu Uğurlu, N. ve Karaca, Ş. (2023). Vatan olgusunun zihinlerdeki imgesi: Türk ve mülteci öğrenciler ile yapılan karşılaştırmalı bir metafor araştırması. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 14 (1), 31-53. DOI: 10.51460/baebd.1078630
Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274
Barr, R., Barth, L. J. ve Shermis, S. S. (2013). Sosyal Bilgilerin Doğası. (C. Dönmez, Çev. Ed.). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Battery, M. (2003). The end of citizenship? The nation state, threats to its legimacy and citizenship education in the twenty first century. Cambridge Journal of Education, 33(1), 101-102.
Boğazlıyan, B. ve Yılmaz, A. (2018). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin vatandaşlık üzerine metaforik algıları [Metaphorical perceptions of secondary school 8th grade students toward citizenship]. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 70-89. https://dergipark.org.tr/en/pub/eyyad/issue/47266/595613
Council of Europe. (2004). All-European Study on Education for Democratic Citizenship Policies. Council of Europe. Erişim Adresi: http:/// www.edchreturkey-eu.coe.int/ Source/ Resources/ Pack/ AllEuropeanStudyEDCPolicies_ En.pdf Erişim Tarihi: 4 Kasım 2020
Çakmak, A. (2018). Vatandaşlık algısı ve vatandaşlık eğitimi. Journal of Social Sciences of Mus Alparslan University, 6(2), 1-12.
Çelikkaya, T. (2013). Ortaokulda doğrudan kazandırılacak değerlerin vatandaşlık ve demokrasi eğitimi kitabına yansıma düzeyleri, Turkish Studies, 8 (8), 1715-1731.
Çevik, M. S. ve Erçetin, Ş. Ş. (2021). Vatandaşlık Algısı Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi-International Journal of Society Researches, 11(18), 1-16.
Doğan, İ. (2005). Modern toplumda vatandaşlık demokrasi ve insan haklarının kültürel temelleri. Ankara: Pegem.
Dynneson, T. (1992) What does good citizenship mean to student?, Social Education Journal. 55– 58.
Edge, D. ve Copp, G. (2000). Young people and changing ıdentities/citizenship in Europe: Citizens ‘R’ Us? A. Ross. (Ed). Proceedings of the Second Conference of the Children’s Identity and Citizenship in Europe Thematic Network- Athens (p.217–222). London: CiCe Publication.
Er Türküresin, H. (2018). Ortaokul öğrencilerinin vatan kavramına ilişkin algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2018(10) , 30-41.
Ersoy, A. F. (2007). Sosyal bilgiler dersinde öğretmenlerin etkili vatandaşlık eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Ersoy, A. F. (2012). Annelerin vatandaşlık algısı, çocuklarında vatandaşlık bilinci geliştirme uygulamaları ve karşılaştıkları sorunlar. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3) Yaz/Summer, 2111-2124.
Golubeva, I. (2018). The links between education and active citizenship/civic engagement. NESET II Ad Hoc Report No 1/2018. https://nesetweb.eu/wp-content/uploads/2019/06/ NESET2 AHQ1.pdf (Erişim Tarihi: 14.12.2019).
Gökdemir, A. ve Polat, B. (2019). 1924 ile 2005 yılları arasındaki sosyal bilgiler öğretim programlarında yer alan hukuk konularının incelenmesi. Kesit Akademi Dergisi, (5)20, 344-360
Gül, M. ve Şaşman-Kaylı, D. (2020). Türkiye’deki Suriyeli üniversite öğrencilerinde sosyal dışlanma algısı üzerine nitel bir araştırma: Uşak üniversitesi örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(3), 985-1007.
İbrahimoğlu, Z. (2014). Gayri müslim azınlıklara göre Türkiye’de vatandaşlık ve vatandaşlık eğitimi. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara üniversitesi, Eğitim bilimleri enstitüsü, İstanbul.
Kan, Ç. (2009a). Değişen değerler ve küresel vatandaşlık eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(3), 895-904.
Kan, Ç. (2009b). Sosyal Bilgiler eğitiminde küresel vatandaşlık. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(26), 25-30.
Kara, C. ve Topkaya, Y. (2012). Aktif vatandaşlık eğitiminin sosyal bilgiler programındaki yeri. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 4(3), 147-159.
Karaman-Kepenekçi, Y. (2008). Eğitimciler için insan hakları ve vatandaşlık. Ankara: Ekinoks yayınevi.
Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar-ilkeler-teknikler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karasu Avcı, E. (2016). Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitiminde coğrafya disiplininin rolü. Araştırma ve Deneyim Dergisi, 1(1), 1-23.
Karasu-Avcı, E., Faiz, M. ve Turan, S. (2020). Etkili vatandaşlık eğitiminde değerler eğitimi: Sosyal bilgiler öğretmenlerinin düşünceleri. Değerler Eğitimi Dergisi,18 (39), s.263-296. https://doi.org/10.34234/ded.655916
Kartal, O. Y. ve Kıncal, R. (2012). Medya okuryazarlığı eğitimi alan rehberlik ve psikolojik danışmanlık anabilim dalı öğrencilerinin aktif vatandaşlık düzeylerini etkileyen faktörler. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi.36,169-191
Kempa, R. F. ve Nicolas, C. E. (1983). Problem solving ability and cognitive structure – an explanatory investigation. Europan Journal of Science Education, 5, 171-184.
Keskin, E. ve Örgün, E. (2015). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla sürdürülebilir turizm olgusunun kavramsal analizi: Ürgüp örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(1), 30-40.
Kerr, D. (1999). Citizenship education: Ainternational comparison. London: QCA/NFER.
Kılınç, E. ve Dere, İ. (2013). Lise öğrencilerinin “iyi vatandaş” kavramı hakkındaki görüşleri, J. Soc. Stud. Educ. Res. 4(2), 103-124.
Kızılay, N., (2015). “Sosyal bilgiler öğretmenim: Bana göre iyi vatandaş / My social studies teacher: A good citizen in my opinion”, Turkish Studies -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Şefik Yaşar Armağanı), Volume 10/11 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8468, p.987-1006.
Merey, Z., Kuş, Z. ve Karatekin, K. (2012). İlköğretimde vatandaşlık eğitimi: Karşılaştırmalı bir çalışma. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(3), 795-821.
National Council For The Social Studies (NCSS), (2005). Curriculum standards for social studies: I. Introduction. Washington DC: NCSS.
National Council For The Social Studies (NCSS), (2012). Curriculum standards for Social Studies: Introduction. Erişim adresi: http://www.ncss.org/standards/introduction
Öcal, A. ve Kemerkaya, G. (2011). Yetiştirme yurdunda kalmış yetişkinlerin devlet ve vatandaşlık algıları üzerine nitel bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 63-82. https://dergipark.org.tr/en/pub/omuefd/issue/20250/214853
Özdemir, F., Aybar Ercan, Y. ve Yiğit, E. Ö. (2023). Perceptions of gifted people on the concept of citizenship. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 24(2), 291-306. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.951891
Özkan, R. ve Taşkın, M, A. (2014). İlköğretim öğrencilerinin vatan olgusuna ilişkin algılarının belirlenmesi. Tarih Okulu Dergisi (TOD), XVII, 889-906. https://doi.org/10.14225/Joh461
Öztürk, C. ve Deveci, H. (2011). Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programlarının değerlendirilmesi. ed. C. Öztürk Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2021.
Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods. Thousand Oaks, CA: Sage.
Polat, G. (2013). Determination of the cognitive structures of year secondary school students through word association test techniques. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science and Mathematics Education,7(1), 97-120.
Prior, W (1999), What is means to be a “Good Citizen” in Australia. Social Education. 27 (2).
Rokeach, M. (1973). The nature of human values. New York: The Free Press.
Sim, J. B. Y. ve Low, E. L. (2012). Character and citizenship education: Conversations between personal and societal values. Asia Pacific Journal of Education, 32(4), 381-394.
Safran, M. (2008). Sosyal bilgiler öğretimine bakış. Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi (1–19). (Ed. Tay, B. ve Öcal, A.). Ankara: Pegem Akademi.
Sağırlı, M. (2005). Bir konu alanı olarak vatandaşlık bilgisi, Temiz Töre, E. (Ed.), Vatandaşlık bilgisi (9- 27). İstanbul: Lisan Yayıncılık
Senemoğlu, N. (2018). Gelişim, öğrenme ve öğretim (25. Baskı). Anı Yayıncılık.
Tay, B. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminin dünü bugünü ve yarını. R. Turan ve K. Ulusoy (Ed.). s.1-17. Ankara: Pegem Akademi.
Tupper, J. A. ve Cappello, M.P. (2012). (Re)creating citizenship: Saskatchewan high school students’ understanding of the ‘good’ citizen. Journal of Curriculum Studies, 44 (1), 37-59.
Uğurlu, C. T. (2011). Avrupa Birliği ülkelerinde ve Türkiye’de vatandaşlık eğitimi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37), 153-169.
Uyangör, N. (2007). İlköğretim 7. sınıf vatandaşlık ve insan hakları eğitimi programının değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Yeşilbursa, C. C. (2015). Turkish pre-service social studies teachers’perceptions of “good” cizitezship, Academic Journals, 10(5), 634-640.
Yıldız, M. (2018). Vatandaşlık algısı ve siyasal katılım. Journal of International Social Research, 11(57), 111-120.
Yılmaz, K. (2013). İlköğretim öğrencilerinin vatandaşlık eğitimi ile ilgili temel kavramlara ilişkin algılarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 453-463
Westheimer, J., ve Kahne, J. (2004). What kind of citizen? The politics of educating for democracy. American educational research journal, 41(2), 237-269.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi (ANKAD)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.