Muallim Muallim Mehmed Feyzî’nin Türkçe Öğretimi Hakkındaki Görüşleri1Feyzî’nin Türkçe Öğretimi Hakkındaki Görüşleri
DOI:
https://doi.org/10.15659/jancr.v9i1.228Anahtar Kelimeler:
Osmanlı Döneminde Eğitim-öğretim- Türkçe Öğretimi- Muallim Mehmed Feyzî,- İtisâm DergisiÖzet
Tanzimat Fermanı’nın ilanıyla birlikte başlayan Osmanlıcılık düşüncesi etkisiyle Türkçenin öğretilmesi, bilim, edebiyat ve devlet dili olarak kabul edilmesi, kullanılan alfabenin imkânları, imla ve eğitim öğretim faaliyetleri hususlarında bir takım farkındalıklar oluşmaya başlamıştır. Bu bağlamda pek çok Türk aydını da çeşitli mecralarda Türkçenin sadeleşmesi, yaygınlaştırılması, imlâsının tutarsızlığı, alfabenin ıslahı, dil öğretimindeki kaynak eksikliği, Türkçedeki yabancı kelimelerin durumu, kurallarının belirlenerek bir gramerinin yazılması vs. konularda fikirlerini beyan ettikleri yazılar kaleme almışlardır. Bu çalışmanın konusunu da Mahmûdiye Mektebi (bugünkü Pertevniyal Lisesi) Türkçe öğretmenlerinden Mehmed Feyzî’nin İtisâm dergisinin 62, 63, 64 ve 65. sayılarında yayımlanan yazısı oluşturmaktadır. Çalışmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmış ve Muallim Mehmed Feyzî’nin bu yazıda dile getirdiği görüşleri “Lisân-ı Osmânînin Tedrîsâtında Usul, Dilde Türkçecilik, Türkçe Ders programı, Arapça ve Farsça Öğretimi, Alıntı kelimeler ve Ders Kitaplarının Durumu” başlıkları altında değerlendirilmiştir. Yapılan inceleme ve değerlendirme neticesinde Muallim Mehmed Feyzî’nin, Lisân-ı Osmânî’nin öğretimiyle ilgili en önemli eksikliğin makul ve kabul edilebilir bir usulü ve ders öğretim programının olmamasından kaynaklandığı; uzmanlarca hazırlanacak bir ders öğretim programına ihtiyaç duyulduğu; dilde sadeleştirme çalışmalarının yersiz olduğu; çocukların seviyeleri gözetilerek sade ve anlaşılır ders kitapları hazırlanması gerektiği; Osmanlı Türkçesi içerisinde yer alan Türkçe, Arapça ve Farsçaya dair gramer kurallarının tek bir ders ve kitapla öğretilemeyeceğine dair düşünceleri olduğu anlaşılmıştır.
Referanslar
Akyüz, Y. (2019). Türk eğitim tarihi: başlangıçtan günümüze, İstanbul.
Bayram, S. (2018). Osmanlı döneminde eğitim ve modernleşme süreci, Ankara.
Dağtekin, F. (2021). Türkiye’de dil tartışmaları ve Türk Dil Kurumu (1950-1983). Doktora Tezi, İstanbul Üniversiesi, İstanbul.
https://ogm.meb.gov.tr/yuz-tarihi-lise/1930-PERTEVNIYAL-LISESI.html [E.T. 13.08.2024].
Koç, R. (2007). Tanzimat ve meşrutiyet dönemi aydınlarının Türk dilinin eğitimine ve yapısına bakışları. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 33, 11-24.
Korkmaz, Z. (1974). Cumhuriyet döneminde Türk dili. Ankara: AÜDTCF Yayınları.
M. Feyzî. (1336a). Mekteplerde Lisân-ı Osmânî Tedrîsâtı. İtisâm, 5 Şubat 1336, 62: 777-779.
M. Feyzî. (1336b). Mekteplerde Lisân-ı Osmânî Tedrîsâtı. İtisâm, 12 Şubat 1336, 63: 790-792.
M. Feyzî. (1336c). Mekteplerde Lisân-ı Osmânî Tedrîsâtı. İtisâm, 19 Şubat 1336, 64: 806-808.
M. Feyzî. (1336d). Mekteplerde Lisân-ı Osmânî Tedrîsâtı. İtisâm, 26 Şubat 1336, 65: 824-826.
Mardin, Ş. (2019). Jön Türklerin siyasi fikirleri (1895-1908), İstanbul.
Ortaylı, İ. (2018). Osmanlı’da eğitim ve öğretim: maarif politikaları. İstanbul.
Somel, S. A. (2001). Osmanlı'da eğitimin modernleşmesi (1839-1908): İslamlaşma, otokrasi ve disiplin, İstanbul.
Şimşek, T. (2023). Osmanlı devleti son dönem dil politikası ve Türkçe eğitimi. Eğitim bilimleri araştırmaları- I (Edt. Önder Baltacı), Gaziantep: Özgür Yay. 197-211.
Uçman, A. (1995). Encümen-i Dâniş. İslâm Ansiklopedisi, C.11, İstanbul: TDV Yay. S. 176-178.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi (ANKAD)

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.