The Relationship Between Pre-service Social Studies Teachers’ Organisational Citizenship Behaviours and Social-Emotional Competences
DOI:
https://doi.org/10.15659/jancr.v9i1.218Keywords:
Organizational citizenship, social competence, emotional competence, social studieAbstract
The purpose of this study is to examine the relationship between organisational citizenship behaviours (ocb)
and social-emotional competences (SEC) of pre-service social studies teachers. The population of the study
consisted of pre-service teachers studying in the social studies departments of three state universities in Türkiye
during the academic year 2023-2024. A total of 354 pre-service teachers, including 231 females and 123 males,
participated in the study. The research was conducted using a correlational survey design. The data were
collected using the Organisational Citizenship Behaviour Scale consisting of 15 items and the Social Emotional
Competence Scale consisting of 25 items. According to the results of the study, pre-service teachers’
organisational citizenship behaviour differed significantly according to their gender, father’s level of
education, year of study, and employment status, while their social-emotional competence differed significantly
according to their mother’s level of education and year of study. The correlational analyses showed a statistically significant moderate positive relationship between these concepts and their sub-dimensions. In line with the results, it is suggested to plan new approaches for the development of individual citizenship behaviours and competences in the context of social-emotional learning and study with different sample groups in line with different demographic variables for future research on the subject.
References
Al- Ferjani, F. (2017). The availability of organizational citizenship behaviors among workers at the higher institute of medical professions in Benghazi, Journal of Economic and Political Sciences, Faculty of Economics and Trade, Zaiten Asmarya Islamic University, 9, 91-130.
Allison, B. Voss, R.S. & Dryer, S. (2001), Student classroom and career success: the role of organizational citizenship behavior. Journal of Educational for Business, 76(5), 282-294. https://doi.org/10.1080/08832320109599650
Ateş, B. (2016). Lise öğrencilerinin algılanan sosyal yetkinlik puanlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ERZSOSDER) IX(I), 185-194.
Avcı, A. (2015). Örgütsel vatandaşlık davranışları: kavramsal gelişimi ve eğitim örgütleri açısından etkileri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12-2(24), 11-26.
Ay, İ. (2019). Sosyal-duygusal yetkinlik ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması. (yüksek lisans tezi). Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ay, İ. ve Temel, G. (2021). Sosyal-duygusal yetkinlik ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması ve güvenilirlik-geçerlik çalışması. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 142-160. https://doi.org/10.21733/ibad.839544
Bandura, A. (1986). Social fundations of thought and actions: A social cognitive theory. Englewood Cliffs: Prentice-Hall.
Barksdale, K. & Werner, J.M. (2001). Managerial ratings of-in role behaviors, organizational citizenship behaviors and overall performance: Testing different models of their relationship. Journal of Business Research, 51(2), 145-155. https://doi.org/10.1016/S0148-2963(99)00061-2
Basım, H. ve Şeşen, H. (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeği uyarlama ve karşılaştırma çalışması. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61(4), 83-101.
Bateman, T.S. & Organ, D.W. (1983). Job satisfaction and the good soldier: The relationship between affect and employee “citizenship”. Academy of Management Journal, 26(4), 587-595. https://doi.org/10.2307/255908
Bitmiş, M.G., Sökmen, A. ve Turgut, H. (2014). Örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeği: geçerlilik ve güvenilirliğinin yeniden değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 16(2), 1-14.
Borman, W.C. (2004). The concept of organizational citizenship. Current Directions in Psychological Science, 13(6), 238-241. https://doi.org/10.1111/j.0963-7214.2004.00316.x
Chegırova, A. (2013). Duygusal zekânın örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi ve bir araştırma. (yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çetin, M. ve Metlilo, E. (2020). Eğitim örgütlerinde örgütsel vatandaşlık davranışları ve inovasyon özellikleri ile ilgili öğretmen görüşleri (Kosova örneği). Eğitim Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 1(1), 0-0.
Çetinkaya, M. ve Çimenci, S. (2014). Örgütsel adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi ve örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü: yapısal eşitlik modeli çalışması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 12(23), 237-278.
Demirkol, M. ve Özdemir, T.Y. (2023). Örgütsel vatandaşlık ve eğitim. B. Bulut (Ed.), Yeni vatandaşlık yaklaşımları ve eğitim içinde (1. bs., s. 251-273). Pegem Akademi.
Denham, S.A. & Brown, C. (2010). Plays nice with others”: social–emotional learning and academic success, Early Education and Development, 21(5), 652-680. https://doi.org/10.1080/10409289.2010.497450
DiPaola, M.F. & Hoy, W.K. (2005). Organizational citizenship of faculty and achievement of high school students. The high school journal, 88(3), 35-44. https://doi.org/10.1353/hsj.2005.0002
Domitrovich, C.E., Durlak, J.A., Staley, K.C. & Weissberg, R.P. (2017). Social-Emotional Competence: An essential factor for promoting positive adjustment and reducing risk in school children. Child Development, 88(2), 408-416. http://doi.org/10.1111/cdev.12739
Erkman, F., Göl Güven, M., Ertenü, B., Bilgin, G. G., Kabakçı, N., Pınar, M., Mardin, N. ve Kırmacı, M. (2019). Sosyal ve duygusal öğrenme becerileri: Yeni sanayi devriminin eşiğinde iş ve yaşam yetkinliklerinin anahtarı. TÜSİAD, 1-131. https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/10450-sosyal-ve-duygusal-ogrenme-becerileri
Erözkan, A. (2013). İletişim becerileri ve kişilerarası problem çözme becerilerinin sosyal yetkinliğe etkisi. Educational Sciences: Theory & Practice, 13(2), 731-745.
Eryılmaz, A., Açıkgöz, A.C. ve Er, E. (2021). Örgütsel Vatandaşlık Duygusal Zekâ ve İş-Aile Yayılımı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 340-353. http://doi.org/10.21733/ibad.872114
Farh, J. L., Podsakoff, P.M. & Organ, D.W. (1990). Accounting for Organizational Citizenship Behavior: Leader Fairness and Task Scope Versus Satisfaction. Journal of Management, 16(4), 705,721. https://doi.org/10.1177/01492063900160040
Farh, J.L., Earley, P.C. & Lin, S.C. (1997). Impetus for action: A cultural analysis of justice and organizational citizenship behavior in Chinese society. Administrative science quarterly 42(3), 421-444. http://doi.org/10.2307/2393733
Finkelstein, M.A. (2006). Dispositional predictors of organizational citizenship behavior: Motives, motive fulfillment and role identity. Social Behavior and Personality 34(6), 603-616. http://doi.org/10.2224/sbp.2006.34.6.603
Geçgel, S. (2011). Duygusal zekanın örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi üzerine bir araştırma. (yüksek lisans tezi), Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Genç, V. (2018). Duygusal ve sosyal yetkinliklerin estetik emek üzerine etkisi: Bir restoran zinciri örneği. (doktora tezi), Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Goleman, D. (2010). Duygusal zeka neden IQ’dan daha önemlidir? (B.S. Yüksel, Çev.). Varlık Yayınları, (1995).
Gören, T. ve Yengin-Sarpkaya, P. (2014). İlköğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri (Aydın ili örneği). Eğitim Bilimleri Dergisi / Journal of Educational Sciences, 40(40), 69-87. http://doi.org/10.15285/EBD.2014409743
Graham, J.W. (1991). An essay on organizational citizenship behavior. Employee Responsibilities and Rights Journal, 4(4), 249-270. https://doi.org/10.1007/BF01385031
Gülay Ogelman, H., Yüce, G. & Yüce, A. (2022). Anne baba eğitim düzeylerine göre okul öncesi dönem çocuklarının sosyal-duygusal yeterliliği. Aurum Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 143-159.
Karabey, C.N. ve İşcan, Ö.F. (2010). Örgütsel özdeşleşme, örgütsel imaj ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi: bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 231-241.
Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Konuk, N. (2019). İlkokul öğretmenlerinin duygusal zekâ düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık tutumları arasındaki ilişki. (yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kuruşçu, M. ve Yenilmez, Ö. (2018). Duygusal zekâ ile örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 284-307. http://doi.org/10.33206/mjss.519087
Leblanc, C.J. (2014). Characteristics shaping college student organizational citizenship behavior. American Journal Of Business Education – Second Quarter 7(2), 99-108. https://doi.org/10.19030/ajbe.v7i2.8468
MacKenzie, S.B., Podsakoff, P.M. & Fetter, R. (1993). The ımpact of organizational citizenship behavior on evaluations of salesperson performance, Journal of Marketing, 57(1), 70-80. https://doi.org/10.2307/1252058
McBrien, A., Wild, M., & Bachorowski, J. (2018). Social–Emotional Expertise (SEE) Scale: Development and Initial Validation. Assessment, 1-13. http://doi.org/10.1177/1073191118794866
McLaughlin, T., Aspden, K. & Clarke, L. (2017). How do teachers support children’s social–emotional competence? Strategies for teachers. Early Chıldhood Folıo, 21(2), 21-27. https://doi.org/10.18296/ecf.0041
MEB (2018). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programı. (4,5,6,7, ve 8. Sınıf)
Motowidlo, S.J. (2000). Some basic ıssues related to contextual performance and organizational citizenship behavior. Human Resource Management Review, 10(1), 115-126. https://doi.org/10.1016/S1053-4822(99)00042-X
Organ, D.W. & Lıngl, A. (1995). Personality, satisfaction, and organizational citizenship behavior. The Journal of Social Psychology, 135(3), 339-350.
Organ, D.W. (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome. Lexington books/DC heath and com.
Organ, D.W. (1990), The motivational basis of organizational citizenship behavior. Research in Organizational Behavior, 12, 43-72.
Organ, D.W. (1994). Personality and organizational citizenship behavior. Journal of Management, 20(2), 465-478. https://doi.org/10.1016/0149-2063(94)90023-X
Organ, D.W. (2018). Organizational citizenship behavior: recent trends and developments. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 80, 295-306. https://doi.org/10.1146/annurev-orgpsych-032117-104536
Özdevecioğlu, M. (2003). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile üniversite öğrencilerinin bazı demografik özellikleri ve akademik başarıları arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20, 117-135.
Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2004). Örgütsel davranışa giriş ve yöntem. E. Özkalp (Ed.), Örgütsel davranış içinde (2. bs., s. 3-26). Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
Podsakoff, P.M. & MacKenzie, S.B. (1997). Impact of organizational citizenship behavior on organizational performance: A review and suggestion for future research. Human Performance, 10(2), 133-151. https://doi.org/10.1207/s15327043hup1002_5
Podsakoff, P.M., Mackenzie, S.B., Paine, J.B. & Bachrach, D.G. (2000). Organizational citizenship behaviors: A critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for future researchs. Journal of Management, 26(3), 513-563. https://doi.org/10.1016/S0149-2063(00)00047-7
Riggs, N.R., Jahromi, L.B., Razza, R.P., Dillworth-Bart, J.E. & Mueller, U. (2006). Executive function and the promotion of social–emotional competence. Journal of Applied Developmental Psychology 27, 300–309. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2006.04.002
Sancar, O. ve Bekaroğlu, Ş.B. (2020). Örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Journal Of Emergıng Economıes And Polıcy, 5(2), 99-107.
Sezgin, F. (2005). Örgütsel vatandaşlık davranışları: kavramsal bir çözümleme ve okul açısından bazı çıkarımlar. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 317-339.
Smith, C., Organ, D.W. & Near, J.P. (1983). Organizational citizenship behavior: Its nature and antecedents. Journal of Applied Psychology, 68(4), 653-663. https://doi.org/10.1037/0021-9010.68.4.653
Somech, A. (2015). The cost of going the extra mile: the relationship between teachers organizational citizenship behavior, role stressors, and strain with the buffering effect of job autonomy. Teachers and Teaching, 22(4), 426-447. https://doi.org/10.1080/13540602.2015.1082734
Sökmen, A. ve Boylu, Y. (2011). Örgütsel vatandaşlık davranışı cinsiyete göre farklılık gösterir mi? otel işletmeleri açısından bir değerlendirme. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 147-163.
Tabachnick, B.G., & Fidell, L.S. (2013). Using Multivariate Statistics (6th Ed.). Boston: Allyn & Bacon.
Williams, L.J. & Anderson, S.E. (1991). Job Satisfaction and organizational commitment as predictors of organizational citizenship andı ın-role behaviors. Journal of Management, 17(3), 601-617. http://dx.doi.org/10.1177/014920639101700305
Yancı, F. (2011). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin duygusal zekâ düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki (Şanlıurfa ili örneği). (yüksek lisans tezi). Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Journal of Anatolian Cultural Research (JANCR)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
