Dijital Okuryazarlık Bağlamında Ortaokul Türkçe Ders Kitapları (Turkish Language Textbooks at Secondary School in the Context of Digital Literacy)
Anahtar Kelimeler:
Türkçe eğitimi- dijital okuryazarlık- Türkçe öğretim programı- ortaokul Türkçe ders kitaplarıÖzet
Dijital okuryazarlık “dijital teknolojik araçları kullanarak bilgiye ulaşma ve bilgi üretme becerisi” olarak tanımlanmaktadır. Bireylerin dijital ortamlarda bilgiye ulaşmalarını, anlamalarını, yorumlamalarını ve bu bilgiyi kullanıp üretim yapmaları üzerine kurulu bir süreçten oluşmaktadır. Dijital okuryazarlık becerisinin gelişmesinde dört temel dil becerisinin etkisi büyüktür. Ana dilini etkili biçimde kullanan birey dijital ortamlarda da etkili kullanmalıdır. Bu çalışmanın amacı Türkçe Dersi Öğretim Programı’na (2019) göre yazılan ortaokul Türkçe ders kitaplarının dijital okuryazarlık becerileri bağlamında incelenmesidir. Araştırmanın yöntemi durum çalışmasıdır. İlgili alan yazın ve Dijital Okuryazarlık, Beceriler ve Hazırlık için Küresel Standartlar Çerçevesi (DQ Çerçevesi) incelenmiş, doküman inceleme maddeleri oluşturulmuştur. Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda (2019) dijital okuryazarlık becerisi ile ilgili kazanımlar tespit edilmiş, kazanımlara göre Türkçe ders kitapları incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda dijital okuryazarlık ile ilişkili kazanım sayısının etkinlik sayısına yansımadığı görülmüştür. Etkinlik sayısı daha azdır. Dijital okuryazarlığa en az yer veren 7. sınıf ders kitabıdır (%2,34); en fazla yer veren 5.sınıf ders kitabıdır (%5,2). Bu oranın yetersiz olduğu düşünülmektedir. Ayrıca kitaplardaki bağlantı adreslerinin güncel olmadığı tespit edilmiştir. Etkinliklerin bir kısmı da dijital içeriği tam anlamıyla yansıtmamaktadır.
Referanslar
Akgül, A., Demirer, N., Gürcan, E., Karadaş, D., Karahan, İ. & Uysal, A. (2018). 7. sınıf ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe ders kitabı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Altun, N. (2019). Temel eğitim programları ve ders kitaplarının dijital okuryazarlık bağlamında incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Aşıcı, M. (2009). Kişisel ve sosyal bir değer olarak okuryazarlık. Değerler Eğitimi Dergisi, 7 (17), 9-26.
Bates, A.W. (2002). Managing technological change: Strategies for college an universities.
San Fransisco CA: Jassey Bass Inc.
Creswell, J.W. (2007). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches (2. Baskı). USA: Sage Publications.
Çapraz Baran, Ş. & Diren, E. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 5. sınıf ders kitabı. Ankara: Anıttepe Yayıncılık.
Direkçi, B., Akbulut, S. & Şimşek, B. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (2018) ve ortaokul Türkçe ders kitaplarının dijital okuryazarlık becerileri bağlamında incelenmesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 797-813.
Ertem, İ. S. (2014). Okuma Yazma Eğitimi ve Teknolojisi. Ankara: Nobel.
Ertürk, N., Keleş, S. & Külünk, D. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6 ders kitabı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Eselioğlu, H., Set, S. & Yücel, A. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8 ders kitabı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Eshet Alkalai, Y. (2004). Digital literacy: a conceptual framework for survival in the digital era. Journal of Multimedia and Hypermedia, 13(1), 93-106.
Falloon, G. (2020). From digital literacy to digital competence: the teacher digital competency (TDC) framework. Educational Technology Research and Development, 68(5), 2449– 2472.
Gilster, P. (1997). Digital literacy. New York: Wiley Computer Publication
Goodfellow, R. (2011). Literacy, literacies, and the digital in higher education. Teaching in Higher Education. 16(1), 131-144.
Hague, C. & Payton, S. (2010). Digital literacy across the curriculum. London, UK: Futurelab. JIST Guide (2021). Developing digital literacies. https://www.jisc.ac.uk/guides/developing-
digital-literacies. Erişim Tarihi: 25.05.2021
Maden, S., Maden, A. & Banaz, E. (2018). Ortaokul 5. Sınıf Türkçe ders kitaplarının dijital okuryazarlık bağlamında değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(55), 685-698.
Martin, A. (2008). Digital literacy and the digital society. https://pages.ucsd.edu/- bgoldfarb/comt109w10/rea ding/Lankshear-Knobel et al-Digital Literacies pdf. Erişim Tarihi: 22.10.2021.
Millî Eğitim Bakanlığı (2019). Türkçe öğretim programı. Ankara. Mesleki Yeterlilik Kurumu (2015). Türkiye yeterlilikler çerçevesi. Ankara
Özbay, M. & Özdemir, O. (2014). Türkçe öğretim programı için bir öneri: Dijital okuryazarlığa
yönelik amaç ve kazanımlar. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 2(2), 31-40.
Sağıroğlu, Ş., Bülbül, H. İ., Kılıç, A. & Küçükali, M. (2020). Dijital okuryazarlık ve ötesi. Sağıroğlu, Ş., Bülbül, H. İ., Kılıç, A. & Küçükali, M (Ed.). Dijital okuryazarlık: araçlar, metodolojiler, uygulamalar ve öneriler.(s.25-27). Ankara: Nobel Yayınları.
Saluk, N. & Pilav, S. (2018). Üstün yeteneklilerde yaratıcı yazma becerilerinin geliştirilmesi üzerine bir araştırma. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 2191-2215.
TDK (2021). http://www.tdk.gov.tr/ (Erişim tarihi: 05.05.2021).
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi (ANKAD)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
