Arazi Çalışmalarının Coğrafya Öğretmeni Adaylarının Yeryüzü Şekillerini Kavrama ve Tasvir Etme Becerilerine Etkileri(The Effects of Field Surveys on The Skills of Teaching Candidates to Conceptualize and Depict Landforms)
Anahtar Kelimeler:
Coğrafya- jeomorfoloji- yeryüzü şekilleri- arazi çalışmasıÖzet
Doğa ve insan ilişkileri ile karşılıklı etkileşimlerini konu alan Coğrafya biliminin öğretiminde bilimsel amaçlı arazi çalışmalarının etkileri oldukça fazladır. Akademik anlamda özellikle fiziki coğrafya konularının Coğrafya öğretmeni adaylarına kazandırılabilmesi için yükseköğretim kurumlarındaki Coğrafya bölümlerinin hemen hepsinde zorunlu ya da seçmeli statüye sahip arazi çalışması dersleri bulunmaktadır. Bu araştırma, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Coğrafya Eğitimi Ana Bilim Dalı’nda okutulan Arazi Çalışması dersinin öğretmen adaylarının yeryüzü şekillerini kavrama, tanımlama, ayırt etme ve tasvir becerilerine etkilerini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma 2018-2019 Bahar yarıyılında okutulan Arazi Çalışması dersini alan 12 kişiden oluşan lisans 3. sınıf öğrencileri ile Ayaş-Güdül-Beypazarı güzergâhında günübirlik yapılan arazi çalışması ile yürütülmüştür. Araştırma tek gruplu deneysel desen modelinde ön test-son test uygulamaları ile gerçekleştirilmiştir. Arazi çalışmasına katılan deney grubu öğrencilerinin arazi çalışmalarının yeryüzü şekillerini kavrama ve tasvir etme becerilerine etkileri üzerinde anlamlı bir farklılık oluşturduğu görülmektedir (Z=-2,941; p<,05). Fark puanlarının sıra ortalaması ve sıra toplamları dikkate alındığında gözlenen bu farkın pozitif sıralar lehine yani son test puanları lehine olduğu görülmektedir. Araştırma sonucunda yükseköğretim kurumlarındaki arazi çalışmalarına benzer çalışmaların ortaöğretim düzeyindeki coğrafya derslerinde de yer verilmesi, Coğrafya eğitimi ya da bölümü müfredatlarındaki arazi çalışması derslerinin sayısının artırılması önerilmektedir.
Referanslar
Açıkgöz, M. (2006). Sosyal bilgiler öğretiminde gezi-gözlem ve inceleme yönteminin etkililiğinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Alkış, S. (2010). Coğrafya öğretiminde inceleme gezileri ve arazi çalışmaları, R.Özey ve A. Demirci (Ed), Coğrafya Öğretiminde Yöntem ve Yaklaşımlar (2. baskı) içinde (s. 93-122). İstanbul: Aktif.
Aydın, F. (2019). Coğrafya dersi öğretim yöntem ve teknikleri ile bunların derslerde uygulama örnekleri. Ü.Eser Ünaldı (Ed.), Coğrafya Öğretimi-I içinde (59-128), Ankara: Pegem Akademi.
Balcı, A. (2010-a). The opinions of the geography teacher candidates about the place of fieldtrips in geography teaching. Education, 130 (4), 570-571.
Balcı, A. (2010-b). The impact of geographical trips on geography teaching. Education, 131 (1), 33-42.
Balcı, A. (2012). Coğrafya öğretmeni adaylarının batı anadolu’daki coğrafi arazi uygulama- larına ilişkin deneyimleri: nitel bir araştırma, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (2), 971-997.
Balcı, A. (2015). Coğrafya öğretmen adaylarının coğrafi arazi uygulamalarındaki harita okuryazarlıklarını tespite yönelik bir araştırma. Asos Journal (The Journal of Academic Social Science/Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi), 3(10), 16-35.
Besenyei, L., Watkin, G. & Oliver, K. (2004). An evaluation of the educational effectiveness of fieldwork within environmental science awards at the University of Wolverhampton. Unıversıty Of Wolverhampton, Learnıng And Teachıng Projects 2003/2004.
Büyüköztürk, Ş. (2016). Deneysel desenler öntest-sontest kontrol grubu desen ve veri analizi(5. Baskı), Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (12. Baskı), Ankara: Pegem Akademi.
Çalışkan, O. (2018). Coğrafya eğitimi ve arazi çalışmaları (2.baskı), Ankara: Pegem Akademi.
Çetin, T., Kuş, Z. & Karatekin, K. (2010). Sınıf ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin gezi-gözlem yöntemine ilişkin görüşleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, (5)2: 158-180.
Dando, W. A. & Wiedel, J. W. (1971). A two-week field course with deferred papers: a possible solution to the problem of undergraduate fieldwork. Journal of Geography, 70 (5), 289- 295.
Kaya, H., Demirkaya, H. & Aydın, F. (2010). Undergraduate students’ experiences in a geography fieldwork. Middle-East Journal of Scientific Research, 6(6), 637-641.
Doğanay, H. & Doğanay, S. (2014). Coğrafya’ya giriş, Ankara: Pegem Akademi. Garipağaoğlu, N. (2001). Gezi-gözlem metodunun coğrafya eğitimi ve öğretimindeki yeri. Marmara Coğrafya Dergisi. 3(2). 13-30.
Hore, H. (2007). Behind the waterfall: Why do fieldwork?, Geography Matters, 10 (1), 9-11. İzbırak, R. (1968). Coğrafi araştırma gezileri ve hazırlıklar. Coğrafya Araştırma Dergisi, 2 (2), 1-52.
Karakök, H. (2011). Fiziki coğrafya konuları öğretiminde arazi gezisinin öğretmen adaylarının başarı düzeylerine etkisi ve fiziki coğrafya kavramlarının öğreniminde karşılaşılan sorunlar. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
Kent, M., Gilbertson, D. & Hunt, C. (1997). Fieldwork in geography teaching: a critical review of the literature and approaches. Journal of Geography in Higher Education, 21 (3), 313-332.
Kent, A. (1999). Fieldwork in the geography curriculum. International Perspectives and Research Issues, 8 (2), 159-163.
Korkmaz, N. (2006). Volkan topoğrafyası konularının öğretiminde gezi gözlem yönteminin öğrenci başarısına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Özgüç, N. (1994). Beşeri coğrafya’da veri toplama ve değerlendirme yöntemleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Basımevi.
Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK), (2018). Coğrafya öğretmenliği lisans programı, https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen- Yetistirme-Lisans Programlari/Cografya_Ogretmenligi_Lisans_Programi.pdf adresinden erişilmiştir.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi (ANKAD)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
