Sınıf Öğretmenlerinin Afet Risk Yönetimine Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi (An Examination of Classroom Teachers' Perspectives on Disaster Risk Management)
DOI:
https://doi.org/10.15659/jancr.v7i3.154Anahtar Kelimeler:
Afet- afet yönetimi- risk yönetimi- sınıf öğretmeni görüşleriÖzet
Afetlere karşı bilinçli ve dirençli toplumlar afetleri daha küçük zararlarla atlatırken, afete karşı bilinçsiz ve dirençsiz toplumlar daha büyük zararlara uğrayabilmektedir. Bu nedenle afet risklerinin belirlenebilmesi, bu risklerin ortadan kaldırılabilmesi veya etkisinin en aza indirilmesi için afetlere karşı farkındalık oluşturulmalı ve bilinç kazandırılmalıdır. Bunun için de her şeyden önce meydana gelebilecek afetlere yönelik hazırlık ve zarar azaltıcı eylemlerin ve yönetim planlarının oluşturulması gerekmektedir. Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin afet risk yönetimine yönelik görüşlerini incelemektir. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımlarından olgubilim deseni benimsenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Bitlis il merkezinde görev yapan 55 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışmada kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak 12 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde betimsel ve içerik analiz yöntemi kullanılmıştır. Verilerin analizi sonucunda; sınıf öğretmenlerinin çoğunun afet risk yönetimi kavramını ve afet risk yönetiminin aşamaları hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıkları, sınıf öğretmenlerinin büyük bölümünün afet risk yönetimi çerçevesinde okulda risk ve tehlike analizi yapmadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca sınıf öğretmenlerinin afet ile ilgili kurum ve kuruluşlarda gönüllü olarak görev almadıkları ve olası afetlere hazır hissetmedikleri belirlenmiştir.
Referanslar
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), (2014). Açıklamalı afet yönetimi terimleri sözlüğü. Erişim Tarihi: 05.06.2023 https://www.afad.gov.tr/aciklamali- afet-yonetimi-terimleri-sozlugu
Al Khalaileh, M. A., Bond, E. & Alasad, J. A., (2012). Jordanian nurses’ perceptions of their preparedness for disaster management. International Emergency Nursing, 20(1), 14-23.
Arıcı, B. (2021). Türkçe öğretmeni adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersinde yapılan AFAD gönüllülük eğitimlerine ilişkin görüşleri. Social Science Development Journal, 6(25), 319-328.
Astuti, N. M. W., Werdhiana, I. K., & Wahyono, U. (2021). Impacts of direct disaster experience on teachers’ knowledge, attitudes and perceptions of disaster risk reduction curriculum implementation in Central Sulawesi, Indonesia. International Journal of Disaster Risk Reduction, 53(1), 101992. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2020.101992
Azimli Çilingir, G. & Örçen Güler, İ. (2020). Afet politikalarında risk unsuru ve afet mevzuatında risk yönetimi. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 3(1), 152– 165.
Başbuğ, B. B. (2007). Türkiye'de doğal afet risk yönetimi eğitimi. TMMOB Afet Sempozyumu, 123-127.
Benson, C. (2016). ADB sustainable development working paper series no. 41: Promoting sustainable development through disaster risk management. Mandaluyong City, Philippines: Asian Development Bank.
Coşkun, Ş. (2011). İlköğretim öğrencilerine verilen afet eğitimlerinin algılanmasını ölçmek üzere bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Creswell, J. W. (1998). Qualitative inquiry and research design: choosing among five traditions. Thousand Oaks, CA: Sage.
Çelik, A. A. (2020). İlkokul öğretmenlerinin afete hazırlık düzeyleri ile afet eğitiminin eğitim programlarındaki yerine yönelik görüşleri. (Yüksek lisans tezi) .Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı.
Değirmenci, Y., Kuzey, M., & Yetişensoy, O. (2019). Sosyal bilgiler ders kitaplarında afet bilinci ve eğitimi. e-Kafkas Journal of Educational Research, 6(2), 33-46.
EM-DAT (2014) Criteria and definition. Explanatory Notes, Erişim Tarihi: 29.05.2023 http://www.emdat.be/criteriaand-definition
Ergünay, O. (20 Eylül, 2008). Afet yönetiminde kurumsal yapılanma ve mevzuat nedir? nasıl olmalıdır? İstanbul depremi beklerken sorunlar ve çözümler. Bildiriler Kitabı, CHP İstanbul Deprem Sempozyumu, İstanbul.
Erkal, E. & Değerliyurt, M. (2011). Türkiye’de afet yönetimi. Doğu Coğrafya Dergisi, 14(22), 147-164.
Genç, F. N. (2007). Türkiye’de doğal afetler ve doğal afetlerde risk yönetimi. Stratejik Araştırmalar Dergisi, 9(5), 201-226.
İlgen, H. (1995). Afetlerin yaşam üzerine etkileri ve önleme çalışmaları. Türkiye Mühendislik Haberleri, (ss.91-94).
Kadıoğlu, M. (2008), Sel, heyelan ve çığ için risk yönetimi, (Editörler: Kadıoğlu, M. ve Özdamar, E.), Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri. Ankara: JICA Türkiye Ofisi Yayınları.
Kadıoğlu, M. (2011) Afet yönetimi beklenilmeyeni beklemek, en kötüsünü yönetmek, İstanbul: T.C. Marmara Belediyeler Birliği Yayını.
Kırıkkaya, E.B., Ünver, A.O., & Çakın, O. (2011). İlköğretim fen ve teknoloji programında yer alan afet eğitimi konularına ilişkin öğretmen görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(1), 24-42.
King, D. (2000). You’re on your own: Community vulnerability and the need for awareness and education for predicatable natural disasters. Journal of contingencies and crisis management, 8(4), 223-228.
Limoncu, S. & Atmaca, A.B. (2018). Çocuk merkezli afet yönetimi. Megaron, 13(1), 132-143.
Maya, İ. & Sarı, B. (5 Mayıs, 2016). Türkiye’de afet eğitimi ve MEB müfredatındaki afet eğitimi konularının değerlendirilmesi. 8. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale.
Miles, M.B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Newbury Park, CA: Sage.
Nilgün, O. & İlkkaracan, İ. (2018). Toplumsal cinsiyete duyarlı afet risk yönetimi. Resilience, 2(1), 1-12.
Öcal, A. (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde deprem eğitiminin değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (1), 169-184.
Önsüz, M. & Atalay, B. (2015). Afet lojistiği. Osmangazi Tıp Dergisi, 37(3), 1-6.
Özelmacı, Ş. (2016). Ortaokul öğrencilerinin afete ve afet hazırlıklarına ilişkin algılarının incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Özey, R. (2011). Afetler coğrafyası. İstanbul: Aktif Yayınevi.
Özkul, B. & Karaman, E. (2007). Doğal afetler için risk yönetimi. TMMOB Afet Sempozyumu, 5(7), 251-260.
Özler, M. (2019). Kamu yönetimi paradigmasında afet riski yönetiminden yönetişimine. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 139-150.
Özler, M. (2021). Kamu yönetimi bağlamında afete dirençli toplum ve bütünleşik afet risk yönetimi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(3), 901- 917.
Özmen, B., Gerdan, S., & Ergünay, O. (2015). Okullar için afet ve acil durum yönetimi planları. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 3 (1), 37-52.
Öztürk, M.K. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının deprem deneyimleri üzerine bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 308-319.
Partigöç, N.S. (2022). Afet risk yönetiminde yapay zekâ kullanımının rolü. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 15(4), 401-411.
Şahin, C. & Sipahioglu, S. (2002). Doğal afetler ve Türkiye. Ankara: Gündüz.
Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Shaw, R., Kobayashi, K. S. H. & Kobayashi, M. (2004). Linking experience, education, perception and earthquake preparedness. Disaster Prevention and Management, 13(1), 39-49.
Taştan, B. (2015). Çoklu afet risk yönetiminde tehlike ve zarar görebilirlik belirlenmesi
için gereksinim analizi. Marmara Coğrafya Dergisi, 31, 366-397.
Tavşancıl, E. & Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınevi.
UNISDR (2015). United Nations International Strategy for Disaster Reduction, Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015–2030. Geneva
UNISDR. (2020). The Unıted Nations Offıce For Disaster Risk Reduction terminolgy on disaster risk eduction. Erişim Tarihi: 01.06.2023.
https://www.preventionweb.net/files/7817_UNISDRTerminologyEnglish.pdf adresinden alınmıştır.
Uzunçıbuk, L. (2005). Yerleşim yerlerinde afet ve risk yönetimi. (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimleri Ana Bilim Dalı.
Varol, N. & Kaya, Ç.M. (2018). Afet risk yönetiminde transdisipliner yaklaşım. Afet ve Risk Dergisi, 1(1), 1-8.
Wolcott, H. F. (1994). Transforming qualitative data: Description, analysis, and interpretation. Newbury Park, CA: Sage.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 12. Baskı, Ankara: Seçkin yayıncılık.
Yücel, H. (2020). Afet risk yönetiminde kurumsal sosyal sorumluluk. International Journal of Management and Administration, 4(8), 348-359.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi (ANKAD)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
