Sağlık Coğrafyası Dersinin Coğrafya Müfredatlarındaki Yeri (The Place of Health Geography Course in Geography Curriculum)
Anahtar Kelimeler:
Sağlık coğrafyası- coğrafya müfredat- dersÖzet
Sağlık Coğrafyası fiziki, beşerî ve ekonomik coğrafya unsurlarının sağlık üzerindeki etkilerini ortaya koyması, sağlık ile ilgili yapılacak planlamalara da öneriler sunabilmesi açısından önemli bir alandır. Çalışmanın amacı Türkiye’de coğrafya ile coğrafya eğitimi veren programların müfredatlarında sağlık coğrafyasına ilişkin derslerinin durumunu ortaya koymaktır. Sağlık coğrafyasına yönelik çalışmalar yapılmış olsa da müfredatlardaki durumunu ortaya koyan bir çalışma bulunmamaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Türkiye’deki 54 coğrafyaya ilişkin programların müfredatları incelenmiştir. Bunların 18 tanesinde Sağlık Coğrafyası, 5 tanesinde Tıbbi Coğrafya, 2 tanesinde Medikal Coğrafya olmak üzere 25 programda ders bulunmaktadır. Sağlık Coğrafyası dersi 24 müfredatta seçmeli, 1 müfredatta ise zorunlu ders listesindedir. Söz konusu dersin 2. sınıf (3. yarıyıl) ile 4. sınıf (8. yarıyıl) arasında verildiği belirlenmiştir. Var olan 25 müfredatın ders içerikleri incelendiğinde ise her müfredatta içeriklerin farklı olduğu tespit edilmiştir. Coğrafya bölümlerinin 22’sinde ve Coğrafya eğitimi veren 7 programda sağlık coğrafyasına ilişkin dersin bulunmaması dikkat çekici bulgulardandır. Sonuç olarak genelde sağlık coğrafyası dersinin coğrafya bölümlerinde, seçmeli ve 2 kredilik bir ders olduğu tespit edilmiştir. Yaşanan küresel salgınlar ve hastalıklar sağlığın ve sağlıklı ortamların kıymetini bir kez daha ortaya koymuştur. Sağlık ile coğrafya arasında bağlantıyı kurabilen insanlar yetişmesi sağlıklı toplum oluşturma adına katkı sağlayacaktır.
Referanslar
Altın, B. & Baloğlu, N. (2001), Tıbbi coğrafya açısından çevre koşullarının değerlendirilmesi üzerine örnek bir çalışma: Köşkönü, Kiledere, Elmalı (Niğde), Türk Coğrafya Dergisi, 36, 145-160.
Başlı, İ.A. (1991). Ankara'da sağlık hizmetlerine coğrafi bir yaklaşım. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Beşerî ve İktisadi Coğrafya Ana Bilim Dalı.
Berkman, A.G. (1991). Location of health facilities and geography of health in Ankara. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak Kılıç, E, Akgün, Ö.E, Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2021) Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri, 30. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
Çalık, M. & Sözbilir, M. (2014), İçerik analizinin parametreleri, Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38.
Çelebi, A.N. (1987). İstanbul'da sağlık hizmetlerine coğrafi bir yaklaşım. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Beşerî ve İktisadi Coğrafya Ana Bilim Dalı.
Çukur, H., Gündüzoğlu, G. & Aşkın, Y. (2006), İzmir-Buca’da morfo-klimatik özelliklerin sıcaklık terselmesi ve insan sağlığı üzerine etkilerinin CBS ile sorgulanması, 4. Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri, 13-16 Eylül, İstanbul.
Ekinci, İ. (2006), Basra’nın tıbbi coğrafyası hakkında bazı bilgiler, Fırat Üniversitesi, Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, IV(2), 152-179.
Gümüşçü, O. (1999), Millî mücadele dönemi Türkiye coğrafyası için bilinmeyen bir kaynak: “Türkiye’nin Sıhh-i İçtimai Coğrafyası”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 15(45), 939-968.
Günay, S. (2008). Bir sağlık coğrafyası araştırması Türkiye ölüm oranları atlası. İstanbul: Çantay Kitabevi.
Günay, S. & Saraç, İ. (2006). Sağlık coğrafyasında CBS kullanımı: Samsun sağlık ocakları örneği. 4. Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri. İstanbul
Hapçıoğlu, B. (1987). Ülkelerin sağlık planlamasında tıbbi coğrafyanın yeri. [Yayımlanmamış Doktora Tezi], İstanbul Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı.
Kamışoğlu, S. (2008). Yatağan ve çevresinde morfo-klimatik özelliklerin ortam-insan sağlığı ilişkisi ve çevre eğitimi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Anabilim Dalı, Coğrafya Öğretmenliği Yüksek Lisans Programı.
Kantürk Yiğit, G. (2011). Türkiye’de sağlık coğrafyası çalışmaları üzerine bir değerlendirme. E-Journal of New World Sciences Academy, Nature Sciences, Article Number: 4A0035, 6(1), 30-41.
Kantürk, G. (2007). “Using GIS technology to analyse tuberculosis ıncidence in İzmir”, International Symposium on Geography, Environment and Culture in the Mediterranean Region, 5-8 June, Kemer, Antalya, Turkey,
Karakuzulu, Z. (2004). “Gümüşhane ilinin sağlık coğrafyası”. (Ed.: A. Durmuş), Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Gümüşhane ve Yöresinin Kalkınması Sempozyumu (23-25 Ekim 2002) Bildiriler Kitabı, (2), 798-807.
Korkut, C. (1998). Tıbbi coğrafyaya giriş. Tepekule Kitaplığı, İzmir: Hürefe Matbaası.
Merey, K. (2008). Türkiye’de sağlık coğrafyası bakımından kadınlarda görülen beş kanser türünün ilçe bazında dağılımı ve coğrafi ortam ile ilişkisinin belirlenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya (Türkiye Coğrafyası) Anabilim Dalı.
Ölgen, M.K. (2010). “Tıbbi coğrafya tanımı, içeriği ve coğrafi teknolojilerle ilişkisi”. (Ed.: G.Gökçay), Dr. Eren Akçiçek’e Armağan, Egetan Basın Yayım Tanıtım Ltd. Şti., 143-164.
Özey, R. (2015). Sağlık coğrafyası. Aktif Yayınevi
Özüdoğru, Yiğit, H. (2023), Coğrafya öğretmenlerinin coğrafi sorgulama çalışmaları ve yaşadıkları sorunlar, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Dergisi, HEFAD Özel Sayı, (Nisan2023), 53-72.
Saraç, İ. (2007). Samsun sağlık ocakları planlamasına mekânsal yaklaşım. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ondokuzmayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Anabilim Dalı.
Şahin, K. (2001), Samsun ilinde bazı hastalıkların mevsimlere bağlı görülme sıklığı, Türk Coğrafya Dergisi, 37, 13-1156.
Tağıl, Ş. (2007), Balıkesir’de hava kirliliğinin solunum yolu hastalıklarının mekânsal dağılışı üzerine etkisini anlamada jeo-istatistik teknikler, Coğrafi Bilimler Dergisi, 5(1), 37-56.
Timor, A.N. (1996). Tıbbi coğrafya: kapsamı ve amacı. Coğrafya Dergisi, (4), 303-319.
Ültay, E., Akyurt, H. & Ültay, N. (2021). Sosyal Bilimlerde Betimsel İçerik Analizi, IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 188-201.
Yiğit Kantürk, G. (2016), Türk kültüründe coğrafya II, Pegem Akademi.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi (ANKAD)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
