Kamu Politikası Değişiminde Çöp Kutusu Modeli: Covid-19 Pandemisi Sürecinde Türkiye Ekonomi Politikası
DOI:
https://doi.org/10.15659/jancr.v9i1.203Anahtar Kelimeler:
Kamu politikası- çöp kutusu modeli- COVID-19 pandemisi- Türkiye ekonomi politikasıÖzet
Çöp Kutusu Modeli, karar alma süreçlerinin düzensiz, rastlantısal ve kaotik olduğunu öne sürmektedir. Model
sorunlar, çözümler ve karar alma fırsatlarının rastgele kesişmesiyle politika kararların alındığını varsaymaktadır.
Pandemi, dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de ekonomiyi derinden etkilemiş ve mevcut ekonomi
politikalarının hızlı bir şekilde yeniden değerlendirilmesini zorunlu kılmıştır. Bu süreçte Türkiye, ekonomiyi
canlandırmak için çeşitli radikal politika değişikliklerine gitmiştir. Hızlı ve acil ekonomik önlemler kapsamında
finansal destek paketleri, vergi indirimleri, kredi kolaylıkları ve sektörel teşvikler uygulanmıştır. Bu çalışmada,
Covid-19 pandemisi sürecinde Türkiye’nin ekonomi politikası değişimlerini “Çöp Kutusu Modeli” bağlamında
incelenmiştir. Makale, bu politika değişikliklerinin Çöp Kutusu Modeli bağlamında nasıl değerlendirilebileceğini
ele almakta ve ekonomik karar alma süreçlerinin kriz anlarında nasıl kaotik bir hale geldiğini göstermektedir.
Pandeminin getirdiği belirsizlik ortamında, karar alma süreçlerinde ortaya çıkan karmaşıklık ve rastlantısallık,
modelin dinamikleriyle uyumlu bir şekilde analiz edilmektedir. Ayrıca, ekonomik toparlanma sürecinde alınan bu
hızlı ve radikal kararların uzun vadeli etkileri ve sürdürülebilirlikleri de incelenmektedir. Bu bağlamda makalede,
Türkiye’nin pandemi sürecindeki ekonomi politikalarının belirlenmesinde etkili olan faktörleri, karar alıcıların
karşılaştığı zorlukları ve bu sürecin kaotik doğası detaylandırılmıştır.
Referanslar
Açıkgöz, Ö. ve Günay, A. (2020). The Early Impact of the Covid-19 Pandemic on the Global and Turkish Economy. Turkish Journal Of Medical Sciences, 50(SI-1), 520-526.
Adıgüzel, M. (2020). Covid-19 Pandemisinin Türkiye Ekonomisine Etkilerinin Makroekonomik Analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), 191-221.
Allison, G. and Morton H. H. (1972). Bureaucratic Politics: A Paradigm and Some Policy Implications, World Politics, 24 (supp.): 40-79.
Anderson, J. E. (1975). Public Policy-Making. Praeger Publishers Inc. Santa Barbara, California, USA.
Baker, S. R., Bloom, N., Davis, S. J. and Terry, S. J. (2020). Covid-Induced Economic Uncertainty (No. w26983). National Bureau of Economic Research.
Bardach, E. (1977). The Implementation Game: What Happens after a Bill Becomes a Law. Cambridge, MA: MIT Press.
Bovens, M. and Paul t’H. (1995). Frame Multiplicity and Policy Fiascoes: Limits to Explanation, Knowledge and Policy, 8, 4: 61-83.
Brewer, G. D. and Peter D. (1983). The Foundations of Policy Analysis. Homewood, New Jersey, Dorsey.
Cangöz, M. C. (2020), Merkezi Yönetim Bütçesinin Görünümü: COVİD-19 Etkisi, 2020 ve Sonrasına Bakış, Değerlendirme Notu, TEPAV, 08.03.2023 tarihinde merkezi_yonetim_butcesinin_gorunumu_covid19_etkisi_2020_ve_sonrasina_bakis.pdf (tepav.org.tr) adresinden alındı.
Cochran, C. E., Mayer, L. C., Carr, T., Cayer, N. J., McKenzie, M. and Peck, L. (2009). American Public Policy: An Introduction. Boston: Wadsworth Cengage Learning.
Collie, M. (1988). The Legislature and Distributive Policy Making in Formal Perspective. Legislative Studies Quarterly. Vol. 13. 4. 427-458.
Çalışkan, A. ve Erul, R. D. (2021). Koronavirüs Krizinden Çıkışta Türkiye’de Alınan Ekonomik Önlemler ve Kamu Politikalarının Önemi, Vergi Raporu, 256, s.35-58.
DeGroff, A. ve Cargo, M. (2009). Policy Implementation: Implications for Evaluation. J. M. Ottoson ve P. H. (Edt.) içinde, Knowledge Utilization, Diffusion, Implementation, Transfer, and Translation: New Directions for Evaluation (124: 47–60.). United States: New Directions for Evaluation.
Deleon, P. (2006). The Historical Roots of the Field. In: Moran, M., Rein, M., Goodin, R.E. (Eds.), The Oxford Handbook of Public Policy. Oxford University Press, United States.
Deloitte (2020).Covid-19 Salgınının Elektrik Talebine Olan Etkisi İle Türkiye 2020 Büyüme Beklentilerinin İncelenmesi, 10.04.2024 tarihinde https://www2.deloitte.com/tr/tr/pages/energy-and-resources/articles/covid-19-un-turkiye-elektrik-talebi-ve-gsyh-uzerine-etkisi.html adresinden alındı.
Demir, İ. (2020). Kovid-19 (Koronavirüs) Salgınının Ekonomik Etkileri. ULİSA12, Sayı 1, 11.04.2024 tarihinde https://aybu.edu.tr/yulisa/tr/sayfa/1402/UL%C4%B0SA-12 adresinden alındı.
Duran, M. S. ve Acar, M. (2020). Bir Virüsün Dünyaya Ettikleri: Covid-19 Pandemisinin Makroekonomik Etkileri. International Journal of Social and Economic Sciences, 10(1), 54-67.
Dye, T. R. (2001). Top-Down Policymaking. New York, NY: Chatham House. Eisner, Marc.
Elmore, R. F. (1978). Organizational Models of Social Program Implementation, Public Policy. 26, 2: 185-228.
Eroğlu, E. (2020). COVID-19’un Ekonomik Etkilerinin ve Pandemiyle Mücadele Sürecinde Alınan Ekonomik Tedbirlerin Değerlendirilmesi, International Journal of Public Finance, 5(2), 211-236.
Eryüzlü, H. (2020). Covid-19 Ekonomik Etkileri ve Tedbirler: Türkiye’de “Helikopter Para” Uygulaması. Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, 3(1), 10-19.
Fernandes, N. (2020). Economic Effects of Coronavirus Outbreak (COVID-19) on the World Economy. Available at SSRN 3557504.
Gerston, L. N. (1997). Public Policy Making: Process and Principles. Armonk, NY: M.E. Sharpe.
Ginsburg, N. (1992). Divisions of Welfare: A Critical Introduction to Comparative Social Policy. London: Sage.
Hood, C. (1983). The Tools of Government. Chatham, New Jersey, Chatham House.
Huitt, R. K. (1968). Political Feasibility, in Austin Ranney, ed., Political Science and Public Policy. Chicago, IL: Markham Publishing, 263-76.
Jann, W. and Kai W. (2007). Theories of the Policy Cycle. In Frank Fischer, Gerald J. Miller and Mara S. Sidney (eds), Handbook of Public Policy Analysis: Theory, Politics and Methods, 43–62. Boca Raton, FL: CRC Press.
Johansson, R. and Klas B. (1999). Central Steering and Local Networks: Old-Age Care in Sweden, Public Administration, 77, 3: 585-98.
Jones, C. O. (1984). An Introduction to the Study of Public Policy, 3rd edn. Monterey, CA: Brooks/Cole Publishing.
Kingdon J. W. (1995). Agendas, alternatives, and public policy, 2nd edn. Longman, New York.
Kingdon, J. (2003). Agendas, Alternatives, and Public Policies. New York, NY: Longman.
Kingdon, J. W. (1984). Agendas, Alternatives and Public Policies. Boston, MA: Little, Brown.
Lasswell, H. D. (1951). The Policy Orientation. In: Lerner, D., Lasswell, H.D. (Eds.), The Policy Sciences: Recent Developments in Scope and Method. Stanford University Press, Palo Alto, California.
Lester, J. P. and Joseph S. Jr. (2000). Public Policy: An Evolutionary Approach, Belmont: Wadsworth.
Lowi, T. (1964). American Business, Public Policy, Case-Studies. World Politics. Vol. 16. 4. 677-715.
Ludvigson, S. C., Ma, S. and Ng, S. (2020). Covid-19 and the Macroeconomic Effects of Costly Disasters (No. w26987). National Bureau of Economic Research.
Michael D. C. and James G. M. (1974). Leadership and Ambiguity: The American College President: A General Report for The Carnegie Commission on Higher Education, McGraw-Hill, New York, 1974.
Mucciaroni, G. (1990). The Political Failure of Employment Policy, 1945-1982. Pittsburgh, PA: University of Pittsburgh Press.
Muratoğlu, D. G. (2020). Türk Lirasının Değer Kaybetmesi ve Düşük Döviz Rezervleri Üzerine Bir Değerlendirme, Disiplinler arası Politika Vizyonu ve Stratejiler (Edt: İbrahim Demir).
Nicholson-Crotty, S. (2005). Bureaucratic Competition in the Policy Process, Policy Studies Journal 33, 3: 341-61.
O’Sullivan, D. and Barry D. (2001). Policy Decision-making Models in Practice: A Case Study of the Western Australian “Sentencing Acts”, Policy Studies Journal, 29, 1: 56-70.
OECD. (2020). Covid-19 and Fiscal Policy in OECD Countries. 10.04.2024 tarihinde https://www.oecd-ilibrary.org/taxation/tax-and-fiscal-policy-in-response-to-the-coronavirus-crisis-strengthening-confidence-and-resilience_60f640a8-en adresinden alındı.
Ozili, P. and Arun, T. (2020). Spillover of COVID-19: Impact on the Global Economy. SSRN Electronic Journal, 1-27.
Pauli D. (2001) Ambiguïteit in het spel. De casus PolyVinylChloride. PhD thesis, Eburon, Delft.
Peters, B. G. (2004). American Public Policy: Promise and Performance, 11th Ed., New Jersey: Chatam House.
Powell W. D. and DiMaggio P. J. (1991). The New Institutionalism in Organizational Analysis. University of Chicago Press, Chicago.
Snow, D. A. and Robert D. B. (1992). Master Frames and Cycles of Protest, in A.D. Morris and C.M. Mueller, eds, Frontiers in Social Movement Theory. New Haven, CT: Yale University Press, pp. 133-55.
Songur, M. (2021). Covid-19 Genel Salgın Sürecinin Türkiye Finans Piyasalarına Etkileri. İçinde H. Ç. Bal (Edt.), Covid-19 Genel Salgın Sürecinin Sosyoekonomik Etkileri (s. 194-195). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Soyyiğit, S. ve Eren, E. (2021). Covid-19 Kapsamında Piyasa ve Devlet İlişkisine İlişkin Bir Değerlendirme: Yükselen Devlet Kapitalizmi mi? Seventh International Conference on Economics. Türkiye Ekonomi Kurumu.
Sönmezler, G. ve. Gündüz, İ. O. (2021). Covid-19 Pandemi Sürecinin BİST-30 Hisse Senetlerine Etkilerinin Karışıklık Matrisi ile Analizi. Maliye ve Finans Yazıları, (Özel Sayı 2), 51-70.
Stewart, J., Hedge, D. M. and Lester, J. P. (2008). Public Policy: An Evolutionary Approach. Boston: Wadsworth.
Şahin, H. (2020). 2000’li Yıllarda Türkiye Ekonomisi: Tarihsel Gelişimi-Bugünkü Durumu. Türkiye Ekonomisi (s. 266-267). Bursa: Ezgi Kitabevi.
Tamzok, N. (2007). Kamu Politikası Analizi: Elektrik Enerjisi Sektörü. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı.
Taşkın, E. ve Akıncı, S. (2021). Covid-19 Küresel Salgınının Uluslararası Ticarete Etkileri. Alanya Akademik Bakış Dergisi, 5(2), s. 749-771.
Thissen, W. and Walker, W. (2013). Public Policy Analysis: New Developments. (International Series in Operations Research & Management Science). Springer.
Timmermans, A. (2001). Arenas as Institutional Sites for Policymaking: Patterns and Effects in Comparative Perspective. Journal of Comparative Policy Analysis, 3, 311–337.
Turan, A. ve Çelikyay, H. H. (2020). Türkiye’de Kovid-19 ile Mücadele: Politikalar ve Aktörler, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 3 (1), 1-25.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi (ANKAD)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
