Etkin Vatandaşlık Bağlamında Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Türkiye’yi İlgilendiren Güncel Sorunlara İlişkin Görüşleri
DOI:
https://doi.org/10.15659/jancr.v8i3.207Anahtar Kelimeler:
Sosyal bilgiler- güncel sorunlar- etkin vatandaş- öğretmen adayı- olgubilimÖzet
Bu çalışmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bir vatandaş olarak Türkiye’de ve dünyada yaşanan güncel sorunlara yönelik farkındalıklarını Türkiye ekseninde belirlemektir. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim desenine göre yürütülmüştür. Bir devlet üniversitesinin sosyal bilgiler öğretmenliği son sınıfında öğrenim gören gönüllü on öğretmen adayı ile yürütülen araştırmada, katılımcılar basit seçkisiz örneklem yöntemi ile belirlenmiştir. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilmiş ve içerik analizi ile çözümlenmiştir. Verilerin analizi sonucu Türkiye’de çözülmesi gereken ulusal sorunlar, Türkiye’nin çözmesi gereken uluslararası sorunlar, sorunların sebepleri ve sorunlara ilişkin çözüm önerileri temalarına ulaşılmıştır. Öğretmen adayları ulusal anlamda eğitimsel, sosyal, ahlaki, ekonomik, siyasi/bürokratik ve çevresel sorunların çözülmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Uluslararası anlamda Ermeni tasarısı, mülteci sorunu, AB’ye giriş, doğalgaz sorunu en fazla kullanılan kodlardır. Katılımcılar, bu sorunların sebeplerini eğitimsizlik, bilinçsizlik, medya, bürokrasi, eğitim sistemi ve kurumların sorumsuzluğuna bağlamışlardır. Çözüm olarak ulusal sorunlarla ilgili olarak toplumu eğitme, eğitimin niteliğini artırma, insanları bilinçlendirme en fazla yinelenen cevaplardır. Uluslararası anlamda ise sorunların barışçıl yollarla, ülke menfaati gözetilerek ve ekonomiyi güçlendirerek çözülebileceğini söylemişlerdir. Sonuçlar farklı çalışmalarla desteklenerek tartışılmış ve son olarak bazı önerilerde bulunulmuştur
Referanslar
Acun, İ., Demir, M. & Göz, N.L. (2010). Öğretmen adaylarının vatandaşlık yeterlilikleri ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişki. Journal of Social Studies Education Research-Sosyal Bilgiler Araştırmaları Dergisi. 1(1), 107-123
Akdağ, H., Oğuz, R., Tatar, O. & Subaşı, Y. (2014). Ortaokul sosyal bilgiler ders kitaplarının güncel olaylar bağlamında öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi, Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, 49-65.
Akkan, M. & Akhan, N. E. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının güncel olayları argümantasyon tekniği ile değerlendirmeleri. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8 (2). 118-139.
Albayrak, A. (2022). Şiddet mağduru kadınların kadına yönelik şiddet algısı Karaman örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi. Sosyal bilimler enstitüsü.
Arın, D. & Deveci, H. (2008). Sosyal bilgiler dersinde güncel olayların kullanımının öğrenci başarısına ve hatırda tutma düzeyine etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 7 (26), 170-185
Barr, R. D., Barth, J. L. & Shermis, S. S. (1977). Defining the social studies. Arlington, VA: National Council for the Social Studies.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (17. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları
Cansaran, A. & Yapıcı, M.(2020). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına ilişkin görüşleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. 103,1-12
Chapin, J. R. (2006). Elementary social studies: a practical guide (6th ed.). Boston: Pearson
Clark, M. & Missingham, B. (2009). Active citizenship and social accountability. Development in practice. 19(8), 955-963.
Clark,C. H., Schmeıchel, M. & Garrett, H. J. (2021). How social studies teachers choose news resources for current events instruction. Harvard Educational Review 91(1),5-38.
Creswell, J. W., Hanson, W. E., Plano, K. Vicki. L. & Morales, A. (2007). Qualitative research designs: selection and ımplementation, The Counseling Psychologist, 35(2), 236-264.
Çelikten, M., Şanal, M. & Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.19 (2), 207-237
Çiçek, S. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının iyi vatandaşlık algılarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Antalya.
Demirkaya Gedik, H. (2008). Sosyal bilgiler ders kitaplarında güncel konular. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(1),118-134.
Değirmenci, Y. & Eskici, B. (2019). Öğretmen adaylarının etkin vatandaşlık algılarının incelenmesi. Uluslararası toplum araştırmaları dergisi. 11(18), 234-256
Doğanay, A. (2009). Öğretmen adaylarının vatandaşlık algısı ve eylemlerinin siyasal toplumsallaşma bağlamında değerlendirilmesi. I. Uluslararası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu, Uşak.
Er, İ. (2010). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Avrupa Birliği’ne yönelik görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim bilimleri enstitüsü.
Ersoy, A. F. (2019). Sosyal bilgiler dersi ve vatandaşlık eğitimi. İçinde Sosyal bilgilerin temelleri (Editör: Turan, R. ve Yıldırım, T.). ss.153-173
Eryılmaz, Ö. (2015). Sosyal bilgiler dersinde güncel olaylardan yararlanmanın öğrencilerin sosyal problemlere duyarlılıklarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Gürdoğan, Bayır, Ö. (2010). Sosyal bilgiler dersinde güncel olaylardan yararlanmanın öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi. Anadolu üniversitesi eğitim bilimleri enstitüsü. Eskişehir.
Gürkan, B. (2009). Sosyal bilgiler eğitiminde güncel olaylar: ilköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler eğitiminde güncel olayları ele alış biçimlerinin değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Haas, M. E. & Laughlin, M. (2000). Teaching current events: Its status in social studies today. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED440899.pdf
Hébert, Y. (2009). Responsibility and citizenship education: Shifting meanings, policy and curricula. Citizenship Teaching and Learning, 5(2), 4-15.
İbret, B. Ü., Karasu-Avcı, E. & Recepoğlu, S. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının toplumsal sorunların tespitine yönelik görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 16 (USBES Özel Sayı II), 1295-1319
İçduygu, A. (2017). Suriyeli sığınmacılar: siyasallaşan bir sürecin analizi. Toplum ve Bilim. (140), 27-42
Kan, Ç. & Demirhan, N. (2019). Güncel olaylarla sosyal bilgiler eğitimi. M.B. Minaz ve M. Sert Ağır (Ed.). İçinde Eğitim bilimleri alanında araştırma makaleleri (s. 87-118). Ankara: Gece Yayınevi.
Kara, T. (2022). Ortaokul öğrencilerinde ADDIE öğretim tasarım modeli temelli sosyal katılım becerisinin geliştirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi
Karatekin, K., Kuş, Z. & Merey, Z. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre sorunlarının çözümünde sosyal katılımları. Elementary Education Online. 13(2),345-361
Karagözoğlu, N. (2022) Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Türkiye’de yaşanan sorunlara ilişkin görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 26(2), 445-460
Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. (15. baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
Katfar, E. & Yılmaz, F. (2020). Sınıf öğretmenlerinin farklı kültürel yapıdan gelen öğrencilere ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi, Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 6(33):1873-1889
Kılıçoğlu, G., Karakuş, U., & Öztürk, T. (2012). Günümüz dünya sorunlarına yönelik tutum ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies- International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(4), 2209-2224.
Köksal, H. (2019). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı. İçinde Sosyal bilgilerin temelleri (Editör: Turan, R. ve Yıldırım,T.). ss.39-65
MEB (2023). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). Ankara
Mentiş Taş, A. & Özkaral, T. C.(2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının güncel olaylar ve derste kullanımına ilişkin görüşleri. USBES V, 2016 Bildiriler Kitabı. Ss. 69-76.
Moffatt, M. P. (1957). Sosyal bilgiler öğretimi (Nesrin Oran, Çev.). New Jersey Devlet Öğretmen Koleji, Montclair: New Jersey.
NCSS [National standards for social studies teachers]. (2002). Ulusal standartlar sosyal bilgiler öğretmenleri için http://downloads. ncss.org/NCSSTeacherStandard sVol1-rev2004.
NCSS (2012). Creating effective citizens: A position statement of national. https://www.socialstudies.org/sites/default/files/publications/se/6505/650511. html
Nielsen, S. Y. (2016). Perceptions between Syrian refugees and their host community. Turkish Policy Quarterly, 15(3), 99-106.
Öztürk, C. & Dilek, D. (2004). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretim programları. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (Edt. Cemil Öztürk & Dursun Dilek).ss.47–81. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Öztürk,T., Yaylak, E. & Öztürk, F. Z. (2021). Use of current events in teacher education. Journal of International Social Studies.11(2),11-35.
Patton, Q. M. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Bütün, M. ve Demir, S. B. (Çev. Ed.), Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
Paykoç, F. (1989). Güncel olaylarla belirli gün ve haftaların öğretimi. B. Özer (ed.), Özel öğretim yöntemleri sosyal bilgiler öğretimi. Eskişehir: Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
Pike, G. (2007). Citizenship educationin a global context. Brock education journal. 17(1), 38-49.
Puntaswari, N. C. (2020). promoting good citizenship in the social studies course at the secondary school in Indonesia. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 398, 229-233
Sağlamgöncü, A. & Deveci, H. (2023). Sosyal bilgiler dersi güncel olay öğretiminde aktif öğrenme tekniklerinin kullanılması: Bir Eylem Araştırması. Eğitim ve Bilim.48(213), 169-203
Safran, M. (2014). Sosyal bilgiler öğretimine bakış. Tay, B. & Öcal, A. (Ed.). Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 1-18). Ankara: Pegem A Yayıncılık
Sömen, T. (2020). Sosyal bilgiler öğretiminde güncel olaylar, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 431-447.
Sönmez, Ö.F. (2010). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersine yönelik görüşlerinin kazanım boyutunda değerlendirilmesi. The Black Sea Journal of Social Sciences. 2(2),53-72
Tatlıoğlu, K. & Küçükköse, İ. (2015). Türkiye’de kadına yönelik şiddet: nedenleri, koruma, önleme ve müdahale hizmetleri. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 193-209.
Uymaz, M. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının günümüz dünya sorunlarına ilişkin algılarının incelenmesi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi. 7(1),59-79
Yalçınkaya, E. (2013). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin çevre sorunları farkındalık düzeyleri. Marmara Coğrafya Dergisi (25), 137-151.
Yazıcı, H. & Arıbaş, K. (Ed.). (2011). Günümüz dünya sorunları. Pegem Akademi.
Yeni, Z.(2023). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının etkin vatandaşlık kavramına ilişkin bilişsel yapılarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi eğitim bilimleri enstitüsü, Konya.
Yıldırım, A. & H, Şimşek (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları, 8. basım.
Zarrillo, J. J. (2016). Sosyal bilgiler öğretimi ilkeler ve uygulamalar (Bayram Tay & Selçuk Beşir Demir, Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık. Sayı: Issue: 2–Aralık/December 2020 Ankara.
Zarrillo, J. J. Welton, D. A. & Mallan, J. T. (1999). Children and their world: Strategies for teaching Social Studies (6th ed.). Boston: Houghton Mifflin
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi (ANKAD)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.