Evaluation of Air Pollution Parameters in Sivas Central District Based on Geographical Factors and Changes Over Time
DOI:
https://doi.org/10.63556/ankad.v9i3.264Keywords:
Air Pollution, geographical factors, pollutants, Sivas CenterAbstract
The aim of the study is to reveal the relationship between some pollutants (PM2.5, PM10, SO₂, NO₂, and CO) data obtained from the stations measuring air quality in Sivas for the years 2006-2023, with geographical factors, and to determine how the stations are distributed over time. Meteorology Air Quality Station, Başöğretmen Air Quality Monitoring Station, and Station Junction Air Quality Station data were used for the determination of pollutant elements in the research. They were obtained from the Ministry of Environment, Urbanization, and Climate Change. The available data were compared with national air quality values, European Union (EU), and WHO data, and an assessment was made on air quality. The fact that Sivas province is surrounded by mountains increases the pressure in the winter season and increases the air pollution of the city due to the high amount of combustion. Again, the increasing number of industrial activities, housing, and vehicles every day leads to an increase in gas emissions. In this context, the measurement values at all stations remained below the limits specified by the EPA and the national air index. The measurement site with the highest pollutant rate was İstasyon Junction, which is located in the center and has a high population and number of vehicles. Finally, the study provided recommendations on air quality.
References
Akyürek, Ö., Arslan, O., & Karademir, A. (2013). SO ve PM10 Hava kirliliği Parametrelerinin CBS İle Konumsal Analizi: Kocaeli Örneği. TMMOB Coğraf Bilgi Sistemleri Kongresi, Ankara, 1–12.
Argun, Y. A., Tırınk, S., & Bayram, T. (2019). Effect of Urban Factors on Air Pollution of Igdır. Black Sea Journal of Engineering and Science, 2(4), 126–130. https://doi.org/10.34248/bsengineering.561588
Atalay, İ. (2012). Uygulamalı Klimatoloji. (2.baskı) Meta Basım. İzmir.
Atalay, İ. E., & Neslihanoğlu, S. (2021). Türkiye’deki İllerin Partikül Madde (PM10) Miktarının Değerlendirilmesi ve R Programlama Dili ile Görselleştirilmesi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 90(222), 354–361. https://doi.org/10.21324/dacd.882682
Beyazıt, N., Bali, U., (1996). Sivas’ta hava kirliliği ve meteorolojik parametrelerle ilişkisinin araştırılması, Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü, I. Uludağ Çevre Mühendisliği Sempozyumu, Bursa, 551-559.
Castagna, A., Mascheroni, E., Fustinoni, S., & Montirosso, R. (2022). Air pollution and neurodevelopmental skills in preschool- and school-aged children: A systematic review. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 136, 104623. https://doi.org/https://doi. org/10.1016/j.neubiorev.2022.104623
Çelik, M. A., Kopar, İ., Bayram, H. (2018). Doğu Anadolu Bölgesi’nin Mevsimlik Kuraklık Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Eylül, 22(3), 1741–1761.
Cindoruk, S. S. (2018). Havadaki No ve No2 Parametrelerinin Marmara Temiz Hava Merkezi Ölçümleri Kapsamında İncelenmesi. Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 7(2), 600– 611. https://doi.org/10.28948/ngumuh.443194
Coşkun, M., Şahiner, H., Canbulat, O., Öztürk, A. (2024). Iğdır Merkez İlçesinde Hava Kalitesi Sorunu ve Yerleşim Uygunluk Analizi. Journal of Geography(47), 45-59. https://doi.org/10.26650/JGEOG2023-1233378
Cuci, Y., & Ergün Polat, E. (2015). Gaziantep’in Trafik Kaynaklı Hava Kirliliğinin Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 18(2), 1-11. https://doi.org/10.17780/ksujes.12923
Çiftçi, Ç., Dursun, Ş., Levend, S., & Kunt, F. (2013). Topoğrafik yapı, iklim şartları ve kentleşmenin Konya’da hava hirliliğine etkisi. European Journal of Science and Technology, 1(1), 19–24.
Eraybar, S., Yüksel, M., Atmaca, S., Aygün, H., Engindeniz, Z., Kaya, H., & Bağlı, B. S. (2021). Karbonmonoksit Zehirlenmesinde Hiperbarik Oksijen Tedavisinin Acil Servis İşleyişindeki Yeri. Anatolian Journal of Emergency Medicine, 4(4), 138–142. https:// doi.org/10.54996/anatolianjem.843363.
Farımaz Garipağaoğlu, N. (2008). Çorum’un hava kalitesinin yıl içindeki değişimi ve yanma döneminin değerlendirilmesi, 23–25 Kasım Uluslararası Osmanlı’dan Cumhuriyete Çorum Sempozyumu: 685–702, Çorum.
IQAir. (2021). 2021 World Air Quality Report Region& City PM2.5 Ranking. Erişim adresi: https://www.iqair.com/world-most-polluted-cities/world-air-quality-report-2021-en.pdf.
Kartal, S., Özer, U. (1998). Determination and parameterization of some air pollutant as a function of meteorological parameters ın Kayseri, Turkey, Journal of the Air & Waste Management, 48, 853–858,.
Karakuş, C. B., & Yıldız, S. (2019). Hava kalite indeksi ile meteorolojik parametreler arasındaki ilişkinin çoklu regresyon yöntemi ile belirlenmesi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 8(2), 698-711. https://doi.org/10.28948/ngumuh.598118.
Sağdıç, M., & Koç, H. (2012). Yukarı Kızılırmak Havzası’nın iklimi. Türk Coğrafya Dergisi(58), 1-20. https://doi.org/10.17211/tcd.62593.
Kartal, F. (2022). Hafik, Zara ve İmranlı (Sivas) çevresinde jips ekolojisi, Doktora Tezi. Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Karabük.
Koç, A. (2018). Kentsel Alan Kullanımlarının Zamansal Değişimlerinin Hava Kirliliği Üzerindeki Etkisi The Effect of Time-Changing of Urban Areas on Air Pollution. Kent Akademisi Dergisi, 11(4), 609– 617.
Koç, A., & Koç, Ç. (2018). An Assessment Through Relationship Between Air Pollution and Climatic Parameters in City of Igdır. Kent Akademisi Dergisi, 11(1), 1–10.
Kopar, İ., & Zengin, M. (2015). Coğrafi Faktörlere Bağlı Olarak Erzurum Kentinde Hava Kalitesinin Zamansal ve Mekânsal Değişiminin Belirlenmesi. Türk Coğrafya Dergisi(53), 51-69. https://doi.org/10.17211/tcd.80672
Memişoğlu Baykal, T. (2023). Hava kalitesi parametreleri (PM10 ve SO2) kullanılarak hava kirliliği riskli bölgelerin zamana bağlı konumsal analizi: Kocaeli ili örneği. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 13(4), 1386-1415. https://doi.org/10.31466/kfbd.1280317
Özdemir, M. A. ve Boyraz, Z. (2002). Elazığ şehir merkezinde hava kirliliğini doğuran nedenler ve kirlilik parametrelerinin zaman içindeki değişimine coğrafi bir yaklaşım, Doğu Coğrafya Dergisi 7(8): 163-182.
Sever, R. (2008). Malatya’da hava kirliliğine coğrafi bakış, Doğu Coğrafya Dergisi 13(20): 59-77.
Sümer, G. Ç. (2014). Hava Kirliği Kontrolü: Türkiye’de Hava Kirliliğini Önlemeye Yönelik Yasal Düzenlemele-rin ve Örgütlenmelerin İncelenmesi. Uluslararası İktisadi Ve İdari İncelemeler Dergisi(13), 37-56. https://doi.org/10.18092/ulikidince.232135
Şahin, C. (1987). Hava kirliliği ve hava kirliliğini etkileyen doğal çevre faktörleri, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Coğrafya Araştırmaları Dergisi 1(1): 194–208.
Tekbaş, Ö. F., 2010. Çevre sağlığı. Gülhane Askeri Tıp Akademisi Basım Evi. Ankara.
Tekin, H., Özdemir Helvacı, F.(2014). Ekosistemleri açısından hava kalitesinin izlenmesi, önemi ve yöntemleri Akdeniz ormanlarının geleceği: sürdürülebilir toplum ve çevre II. Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu 22-24 Ekim 2014 Isparta
THHP. (2021). Kara Rapor 2021 Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri. Erişim adresi: https://www.temizhavahakki.com//wp-content/ uploads/2021/09/KaraRapor2021.pdf
Türkeş, M. (1996). Kent ve bölge planlamasında topoğrafyaya bağlı yerel rüzgârlar, Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi 5. 213–227.
Ulaş, H. (2022). Iğdır ilinde hava kirliliği. International Social Sciences Studies Journal, 8 (10) 3519-3526
WHO. (2021). WHO global air quality guidelines. Particulate matter (PM2.5 and PM10), ozone, nitrogen dioxide, sulfur dioxide and carbon monoxide. Geneva: World Health Organization. Erişim adresi: https://www.who.int/publications/i/item/9789240034228
WHO. (2006). Air Quality Guidelines Global Update 2005. Particulate matter, ozone, nitrogen dioxide and sulfur dioxide. Kopenhag. Erişim adresi: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/107823/97892 89021920-eng.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Yıldırım, U. ve Korkmaz, H. (1998). “Kahramanmaraş’ta Coğrafi Faktörlerin, Hava Kirliliğine Etkileri”, Türk Coğrafya Dergisi 33: 389–411.
Yılmaz, A. (2017). İklim parametrelerinin hava kirliliği parametreleri üzerine etkisi: bolu ili örneği, Journal of Current Researches on Social Sciences, 7(2), 413-436.
İNTERNET KAYNAKLARI
https://www.mevzuat.gov.tr/ uat?MevzuatNo=12188&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 (Erişim tarihi 3.10.2024).
https://havakalitesi.ibb.gov.tr/ Icerik/mevzuat (Erişim tarihi:12.8.2024).
https://www.who.int/health-topics/air-pollution#tab=tab_1(Erişim tarihi: 4.5.2024).
https://www.tuik.gov.tr/ (Erişim tarihi: 14.7.2024).
https://www.epa.gov/technical-air-pollution-resources.2013. Erişim tarihi: 05.07.2024.
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Journal of Anatolian Cultural Research
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
